آیا تابهحال هنگام لبخند زدن متوجه تغییر رنگ دندانهای خود شدهاید؟ یا شاید پساز مدتی حس کردهاید سطح دندانهایتان زبر و ناصاف شده است؟ در چنین مواقعی معمولاً به ما گفته میشود: «وقت جرمگیری است!»؛ اما همین توصیه ساده اغلب با نگرانیهایی درباره عوارض جرم گیری همراه میشود: آیا جرمگیری به دندان آسیب میزند؟ نکند مینای دندانم از بین برود؟ یا شاید دندانهایم پساز آن نازک و حساس شوند؟ این مطلب پاسخی است روشن، علمی و صادقانه به همین پرسشها. اگر درباره عوارض جرم گیری تردید دارید یا برای اولین بار میخواهید این کار را انجام دهید، خواندن این مطالب میتواند دیدی دقیقتر، منطقیتر و آرامشبخشتر به شما بدهد. با ما همراه شوید.
آیا جرمگیری دندان باعث نازک شدن دندان میشود؟
شایعهها همیشه جذابتر از واقعیتاند! مخصوصاً وقتی صحبت از دندانپزشکی و صداهای عجیب ابزارها باشد. یکی از رایجترین نگرانیهایی که بین مراجعان شنیده میشود این است که «اگه جرمگیری کنم، دندونام نازک نمیشن؟» بیایید یک بار برای همیشه، علمی و بیدردسر این موضوع را روشن کنیم.
اول از همه، جرمگیری یعنی پاک کردن لایههای سختشده پلاک و جرم از روی دندانها، نه تراشیدن مینای سالم. در واقع دستگاه جرمگیری روی جرمها کار میکند، نه روی بافت طبیعی دندان. اگر بعد از جرمگیری حس کردید دندانتان نازک یا حساستر شده است، دلیلش این نیست که مینایش از بین رفته؛ بلکه جرمهایی که روی سطح دندانتان لایه لایه نشسته بودند، حالا دیگر نیستند و شما بالاخره دندان واقعیتان را لمس میکنید! البته مثل هر مداخله درمانی اگر این کار بهصورت غیراصولی یا توسط افراد غیرمتخصص انجام شود، ممکن است عوارض جرم گیری بهسراغتان بیاید؛ ولی در شرایط استاندارد و توسط دندانپزشک ماهر نه تنها دندان نازک نمیشود، بلکه جرمگیری راهی است برای نجات مینای دندان و لثه!
آیا جرمگیری مینای دندان را از بین میبرد؟
یکی از پرسشهای رایجی که ذهن بسیاری از افراد را درگیر میکند این است که «آیا جرمگیری مینای دندان را از بین میبرد؟» پاسخ کوتاه و روشن این است که خیر، اگر بهدرستی و توسط دندانپزشک متخصص انجام شود، جرمگیری هیچ آسیبی به مینای دندان نمیزند.
مینای دندان یکی از سختترین بافتهای بدن انسان است و هدف جرمگیری نیز ازبینبردن آن نیست. در واقع جرمگیری برای زدودن پلاکها و جرمهایی است که مانند زرهی ناسالم روی دندان مینشینند و در درازمدت میتوانند به بافت لثه و مینای دندان آسیب برسانند.
فراموش نکنید در موارد نادری که عوارض جرم گیری بروز پیدا میکند، مشکل از روند خلاف اصول درمان است و این مسئله یک استثنا به حساب میآید، نه قاعده. پس اگر تا امروز از ترس آسیب به مینا از جرمگیری فرار کردهاید، وقت آن رسیده است که با اطمینان بیشتری به سلامت دهان و دندانتان برسید.
چه زمانی جرمگیری میتواند به دندان آسیب بزند؟
جرمگیری یکی از سادهترین و ایمنترین روشهای مراقبت از سلامت دهان و دندان محسوب میشود. با این حال مانند هر روش درمانی دیگری اگر به شکل نادرست انجام شود، ممکن است آسیبهایی را به همراه داشته باشد. نکته مهم اینجا است که خود عمل جرمگیری ذاتاً خطرناک نیست؛ آنچه خطر ایجاد میکند، نحوه انجام آن و فرد انجامدهنده است.
نخستین و مهمترین عامل خطر انجام جرمگیری توسط افراد غیرمتخصص یا در مراکزی است که به جای دندانپزشک مجرب، افراد بدون صلاحیت علمی و حرفهای این کار را انجام میدهند. در این شرایط نه تنها احتمال آسیب به مینای دندان افزایش مییابد، بلکه ممکن است لثهها نیز دچار التهاب، خونریزی یا تحلیل شوند.
دومین عامل استفاده از ابزارهای غیراستاندارد یا فشار بیش از حد حین جرمگیری است. دستگاههای جرمگیری باید به درستی کالیبره شده باشند و با شدت مناسب استفاده شوند. درغیراینصورت احتمال خراشیدن سطح دندان یا ایجاد حساسیت شدید پساز درمان افزایش مییابد. این وضعیت عموماً زمانی اتفاق میافتد که بدون نیاز بالینی صرفا برای زیبایی یا بدون مشاوره با دندانپزشک اقدام به جرمگیری مکرر شود.
در نتیجه اگر به جرمگیری نیاز دارید، حتماً به یک دندانپزشک متخصص و مطمئن مراجعه کنید. دندانهای شما ارزشش را دارند که برای مراقبت از آنها بهسراغ بهترینها بروید.
چرا بعد از جرمگیری دندان حساس میشود؟
احساس حساسیت دندان پساز جرمگیری برای بسیاری از افراد نگرانکننده است. برخی تصور میکنند این نشانه آسیب به دندان یا ازبینرفتن مینا است؛ اما واقعیت چیز دیگری است. حساس شدن دندان پساز جرمگیری یک واکنش طبیعی و موقت است که در بیشتر موارد جای هیچ نگرانی ندارد.
زمانی که روی سطح دندانها جرم و پلاک به مدت طولانی باقی میمانند، مانند یک لایه عایق جلوی تماس مستقیم دندان با گرما، سرما و سایر تحریککنندهها را میگیرند. با جرمگیری این لایه برداشته میشود و سطح واقعی دندان در معرض محیط قرار میگیرد. بههمیندلیل ممکن است چند روز تا یک هفته پساز درمان دندانها نسبت به غذاها و نوشیدنیهای سرد یا گرم واکنش نشان دهند.
این موضوع بهمعنای بروز عوارض جرم گیری نیست، بلکه بخشی از روند طبیعی پاکسازی و بهبودی است. با رعایت چند راهکار ساده میتوان این حساسیت را بهخوبی مدیریت کرد. راهکارهای کاهش حساسیت دندان بعد از جرمگیری عبارتاند از:
- استفاده از خمیردندانهای ضدحساسیت: خمیردندانهایی که برای دندانهای حساس طراحی شدهاند حاوی ترکیباتی هستند که تحریکپذیری اعصاب دندانی را کاهش میدهند. مصرف منظم آنها خصوصاً شبها قبلاز خواب میتواند بهسرعت حساسیت را کنترل کند.
- پرهیز از نوشیدنیهای بسیار سرد یا داغ: در روزهای ابتدایی پساز جرمگیری بهتر است از مصرف نوشیدنیهای خیلی داغ یا سرد خودداری کنید. دمای معتدل به دندانها فرصت سازگاری میدهد و از تشدید حساسیت و بروز عوارض جرم گیری جلوگیری میکند.
- در نهایت باید بدانید که حساس شدن دندانها پساز جرمگیری نشانهای از یک درمان موفق و پاکسازی موثر است، نه یک آسیب جدی. این حساسیت معمولاً موقتی است و با رعایت مراقبتهای ساده خیلی زود برطرف میشود.
چند وقت یک بار باید جرمگیری کرد؟
پاسخ به این سوال بستگی به وضعیت دهان و دندان هر فرد دارد؛ اما بهطور کلی دندانپزشکان توصیه میکنند هر شش ماه تا یک سال یک بار برای جرمگیری اقدام شود. در افرادی که مستعد تشکیل جرم یا بیماری لثه هستند، ممکن است نیاز به جرمگیری در بازههای کوتاهتر مثلاً هر سه تا چهار ماه باشد. مهم این است که جرمگیری را بهموقع و تحت نظر دندانپزشک انجام دهید. تاخیر بیش از حد میتواند زمینهساز مشکلات جدی مانند التهاب لثه و پوسیدگی دندان شود.
از طرفی، انجام بیدلیل و بیشازحد جرمگیری مخصوصا توسط افراد غیرمتخصص عوارض جرم گیری را به شما تحمیل خواهد کرد. در نتیجه بهترین کار این است که با معاینه منظم زمان مناسب برای جرمگیری را زیر نظر دندانپزشک مشخص کنید.
جدول پیشنهادی برای شرایط مختلف
وضعیت دهان و دندان | فاصله مناسب بین جرمگیریها |
دندان و لثه سالم | هر 6 تا 12 ماه |
سابقه بیماری لثه یا جرم زیاد | هر 3 تا 6 ماه |
مصرفکننده سیگار یا نوشابه | 3 ماه یکبار یا طبق نظر پزشک |
سوالات متداول
خیر. اگر به درستی و توسط دندانپزشک حرفهای انجام شود، آسیبی به مینای دندان نمیزند.
برداشتن جرم سطح دندان را در معرض محرکها قرار میدهد. این حساسیت موقتی و طبیعی است.
معمولاً یک تا دو بار در سال بسته به نیاز دهان و تشخیص دندانپزشک کافی است.
سخن پایانی
نگهداری از دندانها فقط مسواک زدن و نخ دندان کشیدن نیست؛ گاهی باید کاری را انجام دهید که شاید در ظاهر ناخوشایند به نظر برسد؛ اما در واقع کلید سلامت آینده دهان و دندانتان است. جرمگیری یکی از همان اقدامهایی است که اگر درست، به موقع و زیر نظر فرد متخصص انجام شود از بسیاری از مشکلات جدی پیشگیری میکند. اگر تا امروز به خاطر شنیدههایی پراکنده از عوارض جرم گیری دلنگران بودهاید، وقت آن رسیده است که با اطلاعات علمی و تجربههای واقعی تصمیم آگاهانهتری بگیرید. لبخند شما ارزش این دقت و حوصله را دارد.
