ارتودنسی متحرک یکی از کارآمدترین انواع ارتودنسی است که معمولاً برای حرکت‌دادن تعداد محدودی از دندان‌ها و همچنین برای ایجاد فضای بیشتر برای دندان‌ها در فک‌های باریک استفاده می‌شود. این ارتودنسی دارای پایه پلاستیکی با سیم‌ها و قطعات دست‌ساز است که عملکرد خاصی دارند. برخی از این اجزا برای محکم‌کردن پلاک روی دندان و برخی برای حرکت‌دادن دندان‌ها طراحی شده‌اند. تیم دندانپزشکان متخصص ارتودنسی کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت با بهره‌گیری از دانش و توانمندی تخصصی در کنار استفاده از ابزار و روش‌های مدرن و روز دنیا توانسته‌اند درمان‌های موفقیت‌آمیزی را در رزومه کاری خود و این کلینیک معتبر ثبت کنند. در این مقاله قصد داریم به‌طور اختصاصی درباره ارتودنسی متحرک، انواع، مزایا، معایب، عوامل موثر بر طول درمان و سوالات مختلف در این باره صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
ارتودنسی متحرک چیست؟
ارتودنسی متحرک یک انتخاب عالی برای اصلاح مشکلات دندان ساده و پیچیده است. ازآنجاکه این ارتودنسی گاهی در بستن شکاف‌ها و تراز‌کردن دندان‌ها نسبت به سایر گزینه‌ها سریع‌تر عمل می‌کند، زمان کلی درمان را می‌توان اندکی کاهش داد. علاوه‌براین، این روش به فناوری‌های پیچیده یا تجهیزات گران‌قیمتی که درمان‌های جدیدتر با خود به ارمغان می‌آورند، نیاز ندارد و یک گزینه نسبتاً مقرون‌به‌صرفه برای بیماران با بودجه کم و خواهان زیبایی ظاهری در حین درمان است. همچنین، در ارتودنسی متحرک امکان خارج‌کردن دستگاه از دهان توسط خود بیمار وجود دارد و به‌همین‌دلیل، متحرک نامیده می‌شود.
انواع پلاک ارتودنسی متحرک کدام است؟
پلاک‌های ارتودنسی نوع متحرک از مهم‌ترین ابزارهای این روش به‌شمار می‌روند و از بدنه پلاستیکی و ضخیمی ساخته شده‌اند که این بدنه هم از سیم‌هایی متناسب با اندازه دندان تشکیل شده است و بعد از اتمام مراحل ارتودنسی ثابت می‌توانند برای بیمار استفاده شوند. در ادامه درباره انواع ارتودنسی متحرک صحبت خواهیم کرد.
ارتودنسی نامرئی
موبایل اینویزیلاین به‌جای براکت و باند، از یک سری ترازهای شفاف و قابل جابه‌جایی استفاده می‌کند تا به‌تدریج دندان‌ها را در یک راستا قرار دهد. این گزینه در بین بیماران و ارتودنتیست‌ها بسیار محبوب است و درحال‌حاضر بهترین جایگزین برای بریس‌های سنتی است. الاینرهای اینویزیلاین از مواد پلاستیکی راحت ساخته و به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که به‌خوبی روی دندان‌های بیمار قرار بگیرند. قالب‌ها تقریباً نامرئی هستند و معمولاً هر 1 تا 2 هفته یک‌بار جایگزین می‌شوند. این باعث می‌شود دندان‌ها در جهت درست حرکت کنند.
الاینرها باید 20 تا 22 ساعت در روز در طول درمان استفاده شوند تا بتوانند کار خود را انجام دهند. بیمارانی که در استفاده از الاینرها سهل‌انگاری می‌کنند، دچار تاخیر در طول درمان خواهند شد. اینویزیلاین برای اصلاح بسیاری از رایج‌ترین مشکلات ارتودنسی، بیشترین کارایی را دارد؛ اما برای برخی موارد پیچیده ممکن است گزینه مناسبی نباشد.
سیم متحرک ارتودنسی
ارتودنسی نامرئی باید توسط پلاک‌های نامرئی نگه داشته شود که جنس پلاستیکی و رنگ شفاف دارند و باید هر 2 هفته یک‌بار تعویض و جایگزین شوند.
پلاک متحرک با فنر زد (ارتودنسی تک فک)
پلاک z برای مواردی مانند ناهنجاری عقب‌رفتگی یک یا چند دندان قدامی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به منظم‌شدن دندان‌ها کمک می‌کند.
پلاک فانکشنال (ارتودنسی متحرک برای کودکان)
این نوع پلاک در زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که فک پایینی یا بالایی، جلوتر از حد طبیعی باشد و حتی ممکن است در اوایل استفاده باعث اختلالات تکلم شود که بعد از مدتی رفع می‌شوند.
ریتینر (تثبیت‌کننده ارتودنسی)
ریتینرها بعد از پایان ارتودنسی مورد استفاده قرار می‌گیرند و از حرکت دندان‌ها و بازگشت آن‌ها به عقب جلوگیری می‌کنند و باعث حفظ نظم و تثبیت درمان می‌شوند.
ارتودنسی متحرک برای چه افرادی مناسب است؟
ارتودنسی متحرک برای طیف وسیعی از افراد مناسب است؛ اما اغلب توسط بزرگسالانی ترجیح داده می‌شود که ممکن است نسبت به استفاده از بریس‌های سنتی فلزی حساس باشند. همچنین، کارمندان و افرادی که زندگی حرفه‌ای یا اجتماعی دارند ممکن است با ارتودنسی موبایل راحت‌تر باشند چون می‌توانند آن‌ها را به‌راحتی برای جلسات، سخنرانی‌ها یا رویدادهای اجتماعی بردارند.
ورزشکاران هم ممکن است این نوع ارتودنسی را ترجیح دهند چون در مقایسه با بریس‌های سنتی خطر آسیب کمتری برای دهان دارند. و از آنجایی که برای نتایج بهینه باید از الاینرهای شفاف حداقل 20 تا 22 ساعت در روز استفاده شود، بهترین گزینه برای افرادی است که متعهد به پیروی دقیق از دستورالعمل‌های ارتودنتیست خود هستند. البته برخی از افراد ممکن است به مواد مورداستفاده در بریس‌های سنتی آلرژی یا حساسیت داشته باشند و ترازهای شفاف ساخته‌شده از پلاستیک کمتر باعث تحریک می‌شوند.
چه کسانی باید از پلاک ارتودنسی استفاده کنند؟
همه افراد بعد از پایان ارتودنسی و برداشتن ابزارهای ارتودنسی ثابت، نیاز به استفاده از ابزارهای دیگری مانند پلاک‌های نگهدارنده یا ریتینرها دارند. پلاک‌های ارتودنسی در جهات مختلف از جمله تثبیت دندان‌ها در موقعیت اصلی خود، حفظ جایگاه و موقعیت دندان‌ها و ایجاد فضای کافی برای رشد دندان‌ها به‌کار برده می‌شوند و به تکمیل درمان ارتودنسی کمک می‌کنند. افرادی که فک کوچکی دارند، بیش‌از سایر افراد به پلاک‌های ارتودنسی نیاز دارند.
مزایای ارتودنسی متحرک چیست؟
دستگاه‌های ارتودنسی متحرک می‌توانند توسط بیمار از دهان خارج شوند و معمولاً برای موارد کمتر پیچیده استفاده می‌شوند و نسبت به دستگاه‌های ثابت بهتر تنظیم می‌شوند. علاوه‌براین، استفاده از آن‌ها راحت‌تر است و دهان و لثه را کمتر تحریک می‌کنند. قیمت ابزارهای ارتودنسی نوع متحرک هم نسبت به ارتودنسی سنتی ارزان‌تر است.
معایب ارتودنسی متحرک چیست؟
قالب‌های متحرک ارتودنسی به اندازه کافی قوی و بادوام نیستند و ممکن است نیاز به تعویض بیشتری داشته باشند. همچنین به‌علت قابلیت جابه‌جایی ممکن است آلوده شوند یا ذرات غذا در بین دندان‌ها جمع شوند. دستگاه‌های متحرک نمی‌توانند فشار زیادی به دندان‌ها وارد کنند و به‌همین‌دلیل، دستیابی به نتایج ممکن است زمان بیشتری ببرد.
ارتودنسی ثابت بهتر است یا متحرک؟
وقتی صحبت از انتخاب بین دستگاه‌های ارتودنسی ثابت یا متحرک می‌شود، برنده مشخصی وجود ندارد. هر دو نوع دستگاه مزایا و معایب خاص خود را دارند و بهترین انتخاب به هر بیمار و نیازهای او بستگی دارد. به‌طور کلی، دستگاه‌های ثابت مؤثرتر از دستگاه‌های متحرک هستند؛ اما ممکن است گران‌تر باشند و باعث ناراحتی بیشتری در دهان شوند.
برعکس، دستگاه‌های متحرک معمولاً ارزان‌تر و راحت‌تر هستند؛ اما ممکن است لازم باشد برای دستیابی به نتایج مساعد بیشتر منتظر بمانید. درنهایت، این تصمیم باید توسط یک متخصص ارتودنسی باتجربه گرفته شود که بتواند با ارزیابی نیازهای بیمار، بهترین روش درمانی را توصیه کند.
چه عواملی در طول درمان با ارتودنسی متحرک تاثیر دارد؟
انطباق تحت تأثیر عوامل مرتبط با بیمار (سن، ویژگی‌های شخصیتی، اهمیت به ظاهر) و عوامل مرتبط با دستگاه (زیبایی، درد و ناراحتی) و عوامل مرتبط با پزشک (تجربه، تخصص) دارد. در ارتودنسی، همکاری بیماران در تمام مراحل درمان ضروری است. پایبندی بیماران به درمان، احترام به زمان ویزیت، حفظ بهداشت دهان و دندان و استفاده از وسایل ارتودنسی از جمله موارد تاثیرگذار بر روند و نتیجه نهایی است.
عدم رعایت اصول بهداشت دهان و دندان در طول درمان ارتودنسی می‌تواند منجر به پوسیدگی و بیماری‌های مرتبط با پلاک یا پریودنتال شود. نادیده گرفتن زمان استفاده از دستگاه متحرک نیز ممکن است منجر به تاخیر در درمان و به‌خطرافتادن دستیابی به اهداف درمان شود. ترازهای شفاف باید 22 ساعت در روز پوشیده شوند و هر 7، 10، 14 روز تعویض شوند. اگر این زمان رعایت نشود، ممکن است نتیجه درمان به خطر بیفتد.
آیا ارتودنسی متحرک درد دارد؟
نصب دستگاه بدون درد است چون در قسمت بیرونی دندان ها انجام می‌شود و تهاجمی نیست. در هنگام نصب دستگاه ارتودنسی از سوزن یا اجسام تیز استفاده نمی‌شود و نیازی به بیهوشی عمومی ندارد؛ اما دستگاه ممکن است برای مدت کوتاهی پس‌از نصب کمی ایجاد ناراحتی کند تا زمانی که به آن عادت کنید و با فک شما منطبق شود. در این مدت، باید غذاهایی را انتخاب کنید که سفت یا جویدنی نیستند و شامل سوپ، اسموتی و سایر نوشیدنی‌ها می‌شوند. یکی دیگر از دلایل بالقوه ناراحتی، تحریک ناشی از مالش دستگاه به داخل دهان است که در این‌صورت باید با ارتودنتیست صحبت کنید تا مومی را در اختیار شما قرار دهد که می‌تواند برای کاهش این سوزش استفاده شود.
اگر ناحیه خاصی در دهان شما زخم شود ، می‌توانید از ژل‌ها استفاده کنید؛ اما اگر زخم‌ها ظرف چند روز از بین نرفت، باید به ارتودنتیست خود مراجعه کنید تا ببینید چه کاری می‌تواند انجام دهد. استفاده از مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن می‌تواند به‌طور مقطعی این ناراحتی را از بین ببرد. یکی از راه‌های تسکین درد بدون استفاده از دارو، جویدن است که در کنار ورزش عضلات فک، لثه‌ها را نیز ماساژ می‌دهد. افزایش جریان خون در اطراف دهان ممکن است به کاهش درد ناشی از دستگاه کمک کند. همچنین ممکن است متخصص ارتودنسی یک ویفر بایت به شما بدهد که U شکل است و می‌توانید برای تسکین درد آن را گاز بزنید.
گاهی اوقات مشکلات TMJ پس‌از نصب وسایل ارتودنسی ایجاد می‌شود. در نتیجه ممکن است درد مفاصل و مشکلات دیگری برای بیمار به‌وجود بیاید. توجه به این نکته ضروری است که درمان ارتودنسی این مشکلات را ایجاد نمی‌کند؛ اما ممکن است به‌طور همزمان ایجاد شود. در بیشتر موارد، اختلالات TMJ محصول تنش مزمن عضلانی و عاداتی مانند دندان قروچه، آرتریت یا ترومای قبلی است
ارتودنسی متحرک براکت دارد یا نه؟
در این روش نیازی به براکت نیست چون قالب‌ها به دندان وصل نمی‌شوند. شما می‌توانید پلاک‌ها را هنگام خوردن غذا یا مسواک‌زدن از دهان خارج کنید.
آیا با ارتودنسی متحرک می‌توان غذا خورد؟
بله، شما باید بتوانید با پلاک‌ها به‌طور معمول غذا بخورید. اگرچه ممکن است در ابتدا سخت باشد؛ اما با گذشت زمان غذا خوردن با پلاک آسان‌تر می‌شود.
مدت زمان درمان با ارتودنسی متحرک چقدر است؟
مدت درمان بسته به شرایط بیمار متفاوت است؛ اما در مجموع ممکن است بین 6 تا 9 ماه طول بکشد.
فاکتورهای موثر بر افزایش طول درمان ارتودنسی
درمان ارتودنسی ظاهر دندان و صورت را بهبود می‌بخشد؛ اما معمولاً با عوارض جانبی آزاردهنده‌ای همراه است که ممکن است منجر به تردید بیماران در انتخاب این درمان شود. به‌عنوان مثال، دستگاه‌های ثابت با زیبایی‌شناسی ضعیف (مانند براکت‌های فلزی) مرتبط هستند و می‌توانند منبع درد و ناراحتی باشند؛ اما بیماران نمی‌توانند آن‌ها را از دهان خارج کنند. در مقابل، دستگاه‌های متحرک معمولاً راحت‌تر هستند و تنها در موارد نادر ممکن است به‌علت ایجاد درد یا ناراحتی، بیماران مجبور به خارج‌کردن آن‌ها از دهان شوند. مطالعات نشان می‌دهد که وسایل متحرک بسیار مقاوم هستند و امکان فرسودگی آن‌ها کم است؛ اما برخی گزارش‌ها نشان می‌دهند که بیماران دستگاه‌ها را 5 ساعت کمتر از زمانی که پزشک توصیه می‌کند، استفاده می‌کنند.
Clear aligners (CA) دستگاه‌های متحرک قابل‌تحمل هستند و به‌علت نامرئی‌بودن، به‌راحتی توسط بیماران پذیرفته می‌شوند. آن‌ها به لطف سطح صاف خود کمترین ضربه یا تحریک را ایجاد می‌کنند. بیماران خیلی سریع به CA عادت می‌کنند و آسیب زیادی را متحمل نمی‌شوند. بیمارانی که CA استفاده می‌کنند، سطوح پایین‌تری از درد، استرس و اضطراب اجتماعی و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت دهان (OHRQoL) بالاتری را گزارش می‌دهند. بااین‌حال، انطباق بسیار خوب برای کسب نتایج موفقیت‌آمیز در ارتودنسی متحرک ضروری است. دستگاه‌ها باید 22 ساعت در روز استفاده و به‌طور متوالی هر 7، 10، 14 روز تعویض شوند. این موضوع باید به‌دقت توسط پزشک ارزیابی و به‌ویژه هنگام صحبت در مورد درمان کودکان، به‌طور کامل با بیمار یا والدین درمیان گذاشته شود.
مطالعات روان‌شناختی نشان داده‌اند که چگونه افراد با هرگونه ناراحتی عمومی، از جمله درد ناشی از درمان‌های ارتودنسی، تحت تأثیر ارزش‌های شخصی، شخصیت فردی و نگرش نسبت به مراحل درمان هستند؛ بنابراین، همکاری بیماران در دوران درمان بسیار مهم و ضروری است. در گذشته، اعتقاد بر این بود که جنسیت می‌تواند بر میزان همکاری تأثیر بگذارد؛ اما مطالعات جدیدتر آن را به‌عنوان یک عامل تأثیرگذار مهم معرفی نمی‌کنند.
ارتودنسی متحرک کودکان
دستگاه‌های متحرک برای کودکان به‌طور جداگانه برای فک پایین و فک بالا استفاده می‌شوند و به اصلاح رشد دندان‌ها کمک می‌کنند. باوجوداین، والدین باید نظارت کامل بر استفاده صحیح از دستگاه‌ها طبق توصیه دندانپزشک و نیز رعایت اصول بهداشت دهان و دندان توسط کودک داشته باشند تا بهترین نتیجه کسب شود.
قیمت ارتودنسی متحرک در سال ۱۴۰۳
فاکتورهای زیادی بر هزینه درمان ارتودنسی تأثیر می‌گذارند. اولین قدم درمان، مشاوره اولیه با ارتودنتیست انتخابی است که معمولاً یک مشاوره اولیه رایگان شامل ارزیابی دقیق دندان‌های شما یا فرزندتان و مروری بر برنامه توصیه‌شده برای اصلاح آن‌ها است.
- نوع پلاک‌هایی که ارتودنتیست درنظر می‌گیرد بر هزینه درمان تاثیر می‌گذارد. قالبی‌های پلاستیکی شفاف به‌صورت سفارشی برای هر بیمار و نیازهای منحصر‌به‌فرد لبخند وی ساخته می‌شوند و قابل‌جابه‌جایی هستند که نسبت به بریس‌های فلزی گران‌ترند.
- محل کلینیک و میزان شهرت و مهارت ارتودنتیست نیز بر قیمت نهایی درمان موثر است. برخی کلینیک‌ها به مناسبت‌های مختلف در سال تسهیلاتی مانند تخفیف‌های مختلف را روی ارتودنسی اعمال می‌کنند؛ اما مهم‌تر این است که کلینیک موردنظر شما با بیمه‌های دندانپزشکی نیز قرارداد داشته باشد تا هزینه درمان کاهش یابد.
- پیچیدگی درمان نیز در طول درمان و هزینه کلی نقش دارد. معمولاً، هرچه مسائل ارتودنسی پیچیده‌تری داشته باشید، هزینه بالاتری را در پیش خواهید داشت.
با این تفاسیر، قیمت ارتودنسی متحرک در سال 1403 در بازه 50 الی 65 میلیون تومان قرار دارد.
چگونه از ارتودنسی متحرک مراقبت کنیم؟
دستگاه‌های ارتودنسی را فقط با یک آبکشی سریع تمیز نکنید. لازم است برای تمیز‌کردن آن‌ها کمی وقت بگذارید تا پلاک جمع‌شده روی این ابزارها نیز ازبین برود؛ بنابراین، نکات توصیه‌ای زیر را جدی بگیرید:
- دستگاه را در همان زمان که از دهان خارج می‌کنید و آغشته به رطوبت بزاق است، بشویید تا مواد زائد قبل‌از خشک‌شدن و سفت‌شدن روی پوسته دستگاه از بین بروند.
- صبح، قبل‌از خواب و بعد از هر وعده غذایی، دستگاه را با یک مسواک با موهای نرم یا برس دندان مصنوعی مسواک بزنید.
- از یک پاک‌کننده ملایم مانند مایع دستشویی و آب ولرم استفاده کنید. ممکن است استفاده از صابون به‌جای خمیر دندان عجیب به‌نظر برسد؛ اما خمیر دندان‌ها ساینده هستند و سطح دستگاه را خراش می‌دهند.
- به‌آرامی و با حرکات دایره‌ای روی تمام سطوح دستگاه را مالش دهید تا پلاک و ذرات غذا ازبین برود.
- سواب‌های پنبه ای که با آب ولرم و صابون مرطوب شده‌اند، ابزارهای مفیدی برای تمیز‌کردن شیارها و برجستگی‌های عمیق هستند.
- با ارتودنتیست خود در مورد پاک‌کننده‌ها مشورت کنید. معمولاً برای خیساندن دستگاه از قرص‌های پاک‌کننده دندان مصنوعی استفاده می‌شود.
- از خوردن خوراکی‌های چسبناک مانند کارامل، پفک و آدامس خودداری کنید.
- بعد از اینکه تاحدامکان، مواد چسبنده را از دستگاه پاک کردید، آن را حدود 10-15 دقیقه در فریزر قرار دهید و پس‌از سفت‌شدن مواد چسبنده، یک بار دیگر با برس و صابون ملایم تمیز کنید.
سخن پایانی
ارتودنسی متحرک یکی از روش‌های محبوب درمانی است که به‌خاطر راحتی و سهولت و زیبایی مورد استقبال زیادی قرار گرفته است. تیم ارتودنتیست‌های کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت افتخار دارند تا در روزهای مختلف هفته به ارائه خدمات مشاوره و درمان بیماران عزیز با بهترین کیفیت و هزینه مناسب بپردازند. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر به سایت کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت مراجعه یا با شماره تلفن‌های ما تماس حاصل کنید.
