مشکلات دهان و دندان می‌توانند پیامدهای منفی زیادی داشته باشند و روتین عادی زندگی بیمار را کاملاً مختل کنند. بروز مشکل در بافت‌های فرنومی یکی از این نوع مشکلات دهانی و دندانی است که می‌تواند منجر به نقص در عملکرد بلع غذا و تکلم، درد در ناحیه فک، مشکلات ظاهری دندان‌ها و … شود؛ اما خوشبختانه این روزها می‌توان با انجام جراحی فرنکتومی در کلینیک‌های حرفه‌ای و معتبری مانند کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت در چند دقیقه این مشکل را به‌سادگی و برای همیشه برطرف کرد؛ اما جراحی فرنکتومی چیست و چه کسانی کاندیدای انجام آن هستند؟ با ما همراه باشید تا صفر تا صدِ این عمل کاربردی را برایتان شرح دهیم.
جراحی فرنکتومی چیست؟
فرنکتومی یا همان فرنولکتومی یک روش نوین جراحی دهانی است که می‌تواند مشکلات لب یا زبان را که ناشی از بافت‌های درون دهانی است، برطرف کند. بافت‌های درون دهانی که فرنوم نام دارند در اطراف لثه، دندان‌ها، گونه و لب‌ها وجود دارند و به‌شکل بافت‌های عضلانی فعالیت می‌کنند که به آن فرنوم می‌گویند.
در حقیقت شما چندین فرنوم یا بند در دهانتان دارید که عموماً این بندها هیچ مشکل خاصی برای شما ایجاد نمی‌کنند؛ اما در برخی از افراد ممکن است این فرنوم‌ها کوتاه یا حتی تنگ باشد و مشکلاتی از قبیل توقف رشد دندانهای جلو، مشکلات بلع و نقص در گفتار را به وجود بیاورد.
نوزادانی که با این مشکل دست‌وپنجه نرم می‌کنند اختلال در مکیدن و بلع شیر خواهند داشت. فرنکتومی در بیشتر موارد برای نوزادانی که مشکلات تغذیه‌ای و گفتاری دارند انجام می‌شود؛ اما گاهی ممکن است بزرگسالان نیز نیاز به این جراحی داشته باشند.
برای مثال در برخی از مواقع فرنوم ممکن است به‌حدی سفت باشد که بافت لثه شما را از دندان‌هایتان دور کند. علاوه‌براین فرنکتومی می‌تواند بافت زبان یا لب شما را آزاد کند و با ایجاد ریسک شکاف دهانی، تحلیل‌رفتن لثهها و … خطر ابتلا به مشکلات دهان و دندان را افزایش دهد.
عمل فرنکتومی به چه صورت است؟
عمل فرنکتومی یکی از ساده‌ترین جراحی‌های دهان و دندان به شمار می‌آید که تحت بی‌حسی موضعی بر روی لب یا زبان در طی مدت زمانی حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه انجام می‌شود. عموماً کودکان پیش‌از جراحی تحت گفتاردرمانی قرار می‌گیرند و بعضاً عمل فرنکتومی برای آن‌ها با بیهوشی انجام می‌شود تا بی‌قراری آن‌ها مشکلی در روند درمان ایجاد نکند.
در طی این فرایند، دندانپزشک بافت اضافی فرنوم را به‌کمک چاقوی مخصوص یا لیزر با دقت تمام از موضع ناهنجار جدا می‌کند و پس‌از کوتاه‌کردن آن به‌اندازه مورد نیاز موضع را بخیه می‌زند و استریل می‌کند.
البته جراحی با لیزر نیاز به بخیه ندارد، بیمار خون‌ریزی کمتری را تجربه می‌کند و دوران نقاهت بسیار کوتاه‌تری را می‌گذراند. این می‌تواند یک مزیت فوق‌العاده برای بیماران باشد و به‌همین‌علت هم جراحی فرنکتومی به‌وسیله لیزر محبوبیت بالایی دارد.
با استفاده از این روش پس‌از اتمام جراحی در موضع درمان‌شده با لخته‌شدن از خون‌ریزی جلوگیری می‌شود و بیمار باید تا چند روز از غذاهای نرم استفاده کند. پس‌از گذشت ۱۰ روز معاینه مجدد انجام می‌شود تا صحت روند درمان تأیید شود.
مزایای فرنکتومی لب
گره لب یا همان فرنوم لب زمانی تشخیص داده می‌شود که فرنوم متصل‌کننده لب فوقانی به لثه بسیار محکم باشد و باعث دشوارشدن حرکت لب بالا شود. در چنین وضعیتی نوزاد برای تغذیه از شیر مادر امکان مکیدن را نخواهد داشت؛ بنابراین به مشکلات تغذیه‌ای دچار خواهد شد. همچنین این مشکل بین دندانهای وسط فک بالا فاصله می‌اندازد یا با واردکردن فشار بر روی لثهها باعث عقب رفتنشان می‌شود.
علاوه‌بر مشکلاتی در استفاده از مسواک و نخ‌دندان، بیمار ممکن است دچار پوسیدگی‌های شدید دندانی نیز بشود. جراحی فرنکتومی لب می‌تواند با درمان این مشکلات، مزایای زیر را به‌همراه داشته باشد:
- بهبود توانایی تکلم بیمار و افزایش اعتمادبه‌نفس؛
- بهبود وضعیت تغذیه و بلع بیمار؛
- کمک به رعایت نکات بهداشتی.
مزایای فرنکتومی زبان
فرنوم زبانی یک نوع بافت ماهیچه‌ای است که باعث اتصال وسط زبان به کف زبان می‌شود. زمانی که این فرنوم بیش‌از اندازه کوتاه یا به نوک زبان به‌شکل غیرعادی نزدیک باشد، فرد دچار گره زبانی است و باید به‌دنبال درمان آن باشد؛ چراکه این عارضه می‌تواند اثرات ملموسی بر روی نحوه حرکت زبان، بلع غذا و شیر، تکلم سریع و روان، درد در ناحیه فک، پیشروی فک جلو و ملتهب‌شدن لثهها داشته باشد. مزایای انجام فرنکتومی زبان عبارت‌اند از:
- بهبود وضعیت قرارگرفتن دندان‌ها بر روی هم؛
- بهبود خط لبخند؛
- ازبین‌رفتن فاصله میان دندان‌ها و افزایش اعتمادبه‌نفس؛
- کاهش درد و التهاب؛
- بهبود وضعیت تغذیه؛
- بهبود وضعیت تکلم.
مراقبت‌های پس‌از عمل فرنکتومی
پس‌از این جراحی چه با روش سنتی و چه با روش لیزر بیمار باید نکات مراقبتی را تا حد امکان رعایت کند که هم دوران نقاهت کوتاه‌تر شود و هم روند درمان نتیجه بهتری داشته باشد. به‌خصوص که بند عضلانی در این جراحی کاملاً قطع می‌شود و به‌این‌ترتیب رعایت نکات مراقبتی و بهداشتی اهمیت زیادی دارد.
اصلی‌ترین نکات مراقبتی پس‌از انجام جراحی فرنکتومی عبارت‌اند از:
- موضع جراحی باید در طول شبانه‌روز کاملاً تمیز نگه داشته شود؛
- پس‌از غذاخوردن بیمار باید با سرم مخصوص یا دهان‌شویه کلرهگزیدین که پزشک تجویز می‌کند به‌طور مرتب دهان خود را شست‌وشو دهد؛
- مصرف غذاهای تند، شور و ترش در روزهای ابتدایی پس‌از انجام جراحی ممنوع است؛ زیرا می‌تواند محل زخم را تحریک کند. بهتر است در روزهای اول از غذاهای نرم استفاده شود.
هدف از فرنکتومی چیست؟
اهداف و دلایل زیادی برای انجام فرنکتومی زبان وجود دارد و این جراحی می‌تواند مشکلات مختلف دهانی و دندانی را برطرف کند. اصلی‌ترین اهداف این جراحی عبارت‌اند از:
- انجام جراحی لبیال فرنکتومی محدودیت و دشواری حرکت لب را برطرف می‌کند.
- جراحی فرنوم لینگوال محدودیت دامنه حرکت زبان را برطرف می‌کند.
- این جراحی فاصله بین دندان‌ها را برطرف کند و تأثیر زیادی در ظاهر و اعتمادبه‌نفس بیمار دارد.
- این جراحی درد، التهاب، تورم و حساسیت به مسواک‌زدن و مراقبت‌های دهانی را از بین خواهد برد.
- مشکلات بلع و گفتار ناشی از فرنوم به‌کمک این جراحی برطرف خواهد شد.
چه زمانی باید جراحی فرنکتومی انجام شود؟
تعیین زمان مناسب برای این جراحی توسط پزشک متخصص انجام می‌شود و بیمار باید برای اطلاع از این موضوع به متخصص ارتودنسی مراجعه کند؛ اما عموماً متخصصین می‌گویند بهتر است بیمار تا زمان رشد کامل دندانهای دائمی صبر کند و سپس جراحی را انجام دهد؛ زیرا ممکن است پس‌از رشد دندانهای دائمی شکاف کاملاً از بین برود و نیازی به جراحی نباشد.
البته جراحی لب فرنکتومی تنها زمانی انجام می‌شود که بریس های ارتودنسی نتوانند شکاف را از بین ببرند و تشخیص این موضوع با پزشک متخصص خواهد بود؛ چراکه پس‌از ارتودنسی فک بالا فرنوم لب ممکن است باعث کشش عضلانی شود و این کشش عضلانی درمان با ارتودنسی را بی‌فایده خواهد کرد و باعث بازشدن مجدد فاصله بین دندان‌ها خواهد شد؛ اما اگر وجود فرنکتومی باعث ایجاد درد و ناراحتی در ناحیه لب و لثه شود با تشخیص پزشک جراحی زودتر از موعد انجام خواهد شد. فرنکتومی زبانی نیز تا زمانی که غذاخوردن و تکلم بیمار دچار مشکل نشود انجام نخواهد شد. اگر نوزادان نیاز به فرنکتومی داشته باشند با تشخیص پزشک تنها چند هفته پس‌از تولد امکان فرنکتومی وجود خواهد داشت.
سخن پایانی
جراحی فرنکتومی یکی از حساس‌ترین و مهم‌ترین جراحی‌هایی است که در ناحیه فک و دهان انجام می‌شود و کاندیدای عمدۀ این عمل جراحی، نوزادان و کودکان هستند. به‌همین‌علت مهم است که این جراحی با کیفیت بسیار بالا و بهترین ابزار و تجهیزات ممکن انجام شود. کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت یکی از معتبرترین مراکزی است که این جراحی را با ابزار و تجهیزات پیشرفته انجام می‌دهد.
