مراحل قالب گیری ایمپلنت دندان
ایمپلنت دندان یکی از متداولترین درمانهای دندانپزشکی است که برای دندانهای ازدسترفته میتواند جایگزین مناسب و ماندگاری باشد. بااینحال، ممکن است افراد کمی از اهمیت قالب گیری ایمپلنت دندان باخبر باشند. تیم دندانپزشکان متخصص کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت با بهرهگیری از دانش تخصصی، توانایی، مهارت و استفاده از بهترین ابزار و دستگاههای روز دنیا توانستهاند رضایت تعداد زیادی از مراجعان و بیماران را درخصوص کاشت ایمپلنت دندان جلب کنند. در این مقاله قصد داریم درباره قالب گیری ایمپلنت، انواع، مراحل و ضرورت قالب گیری صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
قالب گیری ایمپلنت چیست؟
قالب گیری ایمپلنت دندان یک فرآیند است که در آن از دندانها و فضای دهانی دهان برای ساخت ایمپلنت دندان کمک گرفته میشود. این فرآیند شامل اندازهگیری ابعاد دقیق دهان و فضای موجود برای قرارگیری ایمپلنت دندان و ساخت قالب مطابق با شکل و اندازه دقیق دهان فرد است. قالب گیری برای اطمینان از مطابقت دقیق ایمپلنت با دهان فرد و جلوگیری از ایجاد هرگونه ناهماهنگی یا ناراحتی در زمان استفاده از آن انجام میشود.
اهمیت و ضرورت قالبگیری
قالب گیری ایمپلنتهای دندانی به دلایلی که در ادامه خواهیم گفت، اهمیت بسیاری دارد:
- دقت و تطابق ایمپلنت با جایگاه دندان ازدسترفته و دندانهای مجاور؛
- راحتی و سهولت استفاده و جلوگیری از ناهماهنگیها یا ناراحتیهای ناشی از عدم تطابق ایمپلنت ؛
- پایداری و استحکام و افزایش طول عمر و کارایی بیشتر ایمپلنت؛
- جلوگیری از احتمال بروز عوارض ناشی از ناهماهنگیها یا فشار نامناسب روی بافتهای اطراف؛
- زیبایی، عملکرد مناسب و طبیعی بودن اثر نهایی.
انواع روشهای قالب گیری ایمپلنت دندان
ایمپلنتهای دندانی ساختارهایی هستند که برای جایگزینی دندانهای ازدسترفته استفاده میشوند. در طول سالهای متمادی، تغییرات متعددی در طراحی ایمپلنت دندان صورت گرفته است تا ضریب ایمنی آن بالاتر برود، روش جراحی برای نصب ایمپلنت آسانتر شود و ایمپلنت از نظر زیبایی و عملکرد مناسبتر باشد. در این میان، انتخاب روش و نحوه قالبگیری کاملاً به مهارت دندانپزشک بستگی دارد و بهترین جراحی ایمپلنت دندانی میتواند با قالبگیری اشتباه، خراب و حتی باعث شکست ایمپلنت شود.
قالبگیری تری باز (Open Tray)
پروتزهای ایمپلنت نیاز به تناسب با ساختارهای زیرین دارند و هرگونه عدم تطابق بالینی با ایمپلنتهای استخوانی میتواند بهطور بالقوه باعث ایجاد فشار روی چارچوب پروتز، ایمپلنتها و استخوان اطراف ایمپلنت شود. بنابراین، پروتز مناسب نیاز به قالب گیری دقیق دارد تا از بروز مشکلات مکانیکی یا بیولوژیکی جلوگیری شود. روشهای کاشت ایمپلنت دندان معمولاً به 2 دسته تقسیم میشوند:
- مستقیم (تری باز)؛
- غیرمستقیم (تری بسته).
در روش تری باز، پایه قالب پساز قراردادن در دهانه به فیکسچر متصل و قالب برداشته میشود. مواد آتل شامل رزین اکریلیک، گچ دندان، سیلیکون ثبتکننده نیش و پلی اتر (PE) است. دقت روش قالب گیری ایمپلنت دندان به توانایی آتل برای حفظ شکل خود در هنگام قرارگرفتن در معرض فشار قالب نیز بستگی دارد. بهعبارت بهتر، دستیابی به تناسب و دقت مطلوب در ترمیمهای تحت حمایت ایمپلنت به عوامل مختلفی از جمله انتخاب تکنیک قالب گیری و مواد آتل بستگی دارد.
تکنیک تری باز زمانی استفاده میشود که ایمپلنتها کاملاً موازی نباشند و اجازه خارجشدن قالب از رویههای قالبگیری را ندهند. این تکنیک مزایایی مانند دسترسی آسانتر، کنترل بهتر بر جریان مواد قالبگیری و کاهش خطر اعوجاج در طول قالب گیری دارد. بااینحال، همانطور که گفته شد، انتخاب مواد آتل میتواند بر دقت و تناسب ایمپلنت تأثیر بگذارد. آتلزدن چند ایمپلنت ممکن است همیشه اثرات قابل پیشبینی نداشته باشد.
قالبگیری تری بسته (Close Tray)
از تکنیک قالب گیری تری بسته زمانی استفاده میشود که:
- ایمپلنتها به اندازه کافی موازی با یکدیگر باشند؛
- فاصله میانی محدود و فضای ناکافی برای استفاده از گیرههای قالب گیری با پیچ وجود داشته باشد.
در این روش میتوان یک قالب سفارشی را برای ساخت تری بسته برای پروتز کامل ثابت استفاده کرد. کاپینگهای قالبگیری تری بسته روی ایمپلنتها یا اباتمنتهای چندواحدی قرار میگیرند و قالبگیری انجام میشود. وقتی ماده قالبگیری پلیمریزه شود، قالب از رویههای قالبگیری تری بسته خارج میشود، کاپینگهای قالبگیری برداشته و آنالوگهای ایمپلنت یا اباتمنت به کاپینگها متصل میشوند.
روش دیجیتال
این تکنیک برای قالب گیری ایمپلنت دندان از نرمافزار طراحی دندانپزشکی (CAD) و فناوری چاپ سهبعدی استفاده میکند. روش دیجیتال، ضخامت ماده قالبگیری را در اطراف لایههای قالب کنترل میکند و فرآیند قالبگیری را بهبود میبخشد. از نرمافزار CAD برای کنترل مساحت و مقدار مواد قالبگیری استفاده میشود تا دقت بالاتری ارائه شود.
مراحل اصلی قالبگیری
قالبگیری دقیق نقش مهمی در موفقیت ایمپلنت ایفا میکند و نقطه شروع فرآیند محسوب میشود. مراحل اصلی قالب گیری ایمپلنت دندان در ادامه بیان میشود.
انتخاب سینی قالبگیری (تری باز و بسته)
همه سینیهای قالبگیری دندان بهطور یکسان انتخاب نمیشوند. از دندان گرفته تا لثه و بافتهای اطراف، هرکدام به سینی قالب گیری مناسب خود نیاز دارند. به این ترتیب، وقتی یک برداشت دقیق از جزئیات فرایند ایجاد شد، میتوان از آن برای ایجاد یک مدل سهبعدی دقیق از دهان بیمار استفاده کرد. مدلهای ساختهشده قالبهای دندانی را میتوان برای تخصصها و درمانهای مختلف دندان مانند ارتودنسی، پروتز دندان، محافظ دهان، بریجها و ایمپلنتهای دندانی استفاده کرد.
3 عامل کلیدی برای انتخاب سینیهای قالب گیری، عبارتاند از:
- اندازه: بهطور طبیعی، هر بیمار اندازه دهان متفاوتی دارد. بههمیندلیل، اندازههای سینی قالبگیری میتواند از XX-Small تا XX-Large متغیر باشد. تریهای قالب گیری کوچک تا متوسط برای کودکان و زنان و تریهای قالبگیری بزرگ برای مردان مناسبتر است.
- شکل: درست مانند اندازه، شکل سینی قالبگیری نیز میتواند متفاوت باشد. بسته به نوع روشی که قالب برای آن در نظر گرفته شده است، ممکن است لازم باشد از کل دهان یا فقط یک قسمت از آن قالب گیری شود.
- مواد: تریهای قالبگیری دندان دارای مواد مختلفی هستند و ممکن است ویژگیهای متمایز متفاوتی داشتهباشند که در عملکرد آنها تاثیرگذار است. بهعنوان مثال، سینیهای سوراخدار به حفظ بهتر مواد قالب کمک میکنند.
3 ماده متداول سینی قالبگیری عبارتاند از:
- پلاستیک: سینیهای پلاستیکی دندان به این دلیل محبوب هستند که متخصصان دندانپزشکی میتوانند روی آنها برشهایی ایجاد کنند تا سینی بهشکل دقیق دهان بیمار تنظیم شود.
- استیل ضدزنگ: برخلاف سینیهای پلاستیکی یکبار مصرف، سینیهای استیل ضدزنگ گزینهای بادوام هستند و نیاز به تعویض مجدد ندارد.
- فلز: طول عمر این سینیها به اندازه سینیهای قالبگیری استیل ضدزنگ نیست.
استفاده از سینی قالبگیری مناسب ضروری است؛ چون استفاده از سینی نامناسب میتواند منجر به ایجاد نقص در قالب شود. بهطورکلی، یک سینی خوب این 5 ویژگی را دارد:
- سخت و بادوام است.
- میتواند بهاندازه کافی گسترش یابد تا از تمام ساختارهای موردنیاز پشتیبانی کند.
- باید دارای توقفهای اکلوزال باشد.
- دارای دسته محکم است.
- قابلیت استفاده مجدد دارد و میتواند در برابر استریل شدن اتوکلاو مقاومت کند.
انتخاب ماده قالب گیری ایمپلنت دندان
انتخاب ماده مناسب برای هر فرد میتواند چالشبرانگیز باشد. انتخاب صحیح مواد قالبگیری، بخش مهمی از فرآیند است که می تواند به بهترین و کارآمدترین نتایج بالینی منجر شود. استفاده از مواد نامناسب با ویسکوزیته زیاد میتواند باعث جریان ناکافی ماده قالبگیری در مناطق باریکتر شود. اگر مواد قالب گیری بهدرستی با هم ترکیب نشوند، ممکن است مشکلات دیگری ایجاد شود.
برخی از دندانپزشکان از مواد وینیل پلی سیلوکسان (VPS) استفاده میکنند؛ چون زمان کافی برای بارگیری و قراردادن سینی قالب را ارائه میدهد. برخی دیگر نیز از آلژینات استفاده میکنند. مواد VPS دقت بالایی را ایجاد میکنند که ممکن است برای قالبهای تشخیصی و اولیه نیاز باشد. همچنین، مواد VPS با دست مخلوط نمیشوند و همین موضوع باعث کاهش مراحل، ضایعات و زمان پاکسازی میشود.
این دسته از مواد، تحمل رطوبت بالا را برای قالبهای بدون فضای خالی، حتی در محیطهای مرطوب مانند دهان دارند. یکی دیگر از مزایای مواد پلی سیلوکسان، جریانپذیری پایدار در طی زمان کاری طولانی است. زمان کار طولانی به مواد اجازه میدهد تا در نقاط سخت جریان پیدا کنند و جزئیات دقیق را برای برداشتهای دقیق ارائه دهند.
تهیه خمیر قالب گیری ایمپلنت دندان
برای قالب گیری ایمپلنت دندان، از یک خمیر قالبگیری دندان استفاده میشود که بهصورت دقیق، ابعاد دهان و فضای موجود را برای ساخت ایمپلنت ثبت میکند. روش تهیه خمیر قالبگیری بهصورت زیر است:
- انتخاب خمیر قالبگیری: اولین مرحله در تهیه خمیر، انتخاب خمیر مناسب است. خمیرهای قالبگیری دندانی بهصورت 2 قسمت A و B عرضه میشوند که پساز ترکیب این دو قسمت، یک خمیر پلاستیکی با ویسکوزیته مناسب برای قالبگیری ایجاد میشود.
- آمادهسازی: پساز انتخاب خمیر، باید سطح قالب گیری و ابزارهای مورد نیاز برای قالبگیری (مانند سرنگ قالبگیری و مخلوطکن) آماده شوند. همچنین، دهان باید بهدقت تمیز شود تا هیچ ذره یا رطوبت اضافی در مسیر قالبگیری وجود نداشته باشد.
- ترکیب خمیر: قسمتهای A و B خمیر قالبگیری با استفاده از مخلوطکن بهصورت دقیق ترکیب میشوند. این مرحله نیاز به دقت زیادی دارد تا ترکیب صحیح و یکنواخت خمیر حاصل شود.
قراردادن خمیر در دهان جهت قالب گیری و خارج کردن آن
پساز ترکیب خمیر، آن را به سرنگ قالبگیری مناسب برای ایمپلنت دندان منتقل میکنند و در دهان فرد قرار میدهند. دهان فرد باید معمولاً حدود 2-3 دقیقه در حالت قالبگیری باقی بماند تا خمیر کاملاً سفت شود. پساز گذشت زمان موردنیاز، سرنگ از دهان جدا و قالب حاصل به آزمایشگاه ارسال میشود تا براساس آن یک مدل دقیق از فضای دهان و نیازهای ایمپلنت ساخته شود.
آیا قالبگیری برای کاشت ایمپلنت یک پروسه زمانبر و دشوار است؟
خیر، اما قالب گیری برای کاشت ایمپلنت دندان یک فرآیند حساس و دقیق و نیازمند تجربه و دقت بالای دندانپزشک است. در این فرآیند باید سطح دقیق فضای دهان، اندازهگیری و قالب مناسب برای ایمپلنت تهیه شود که مدت زمان کم، اما مهارت و تجربه زیادی نیاز دارد.
چرا قالبگیری برای کاشت ایمپلنت مهم است؟
قالب گیری ایمپلنت دندان یک مرحله بسیار حیاتی است؛ چون ایمپلنت یک ساختار دائمی در دهان خواهد بود که باید به شکل و اندازهای دقیق و مناسب برای فضای دهان فرد تهیه شود. اگر قالبگیری بهدرستی انجام نشود، ممکن است ایمپلنت بهطور نادرست برای فضای دهان فرد تهیه شود و مشکلات جدی مانند عفونت، التهاب و عدم تعادل در دهان را ایجاد کند.
بهعلاوه، قالبگیری مناسب برای ایمپلنت دندان به دندانپزشک اطلاعات دقیق و کاملی در مورد فضای دهان فرد میدهد تا بتواند ایمپلنت را با دقت و صحیح نصب کند. همچنین، قالبگیری مناسب به دندانپزشک این امکان را میدهد که قبلاز کاشت ایمپلنت، ساختار دقیق فضای دهان را بررسی و نقاط ضعف یا مشکلات موجود را شناسایی کند تا از بروز مشکلات در آینده جلوگیری شود.
آیا قالب گیری درد دارد؟
قالب گیری ایمپلنت دندان معمولاً با درد همراه نیست و زمان کوتاهی طول میکشد و برای بیشتر افراد درد یا عوارض جدی ندارد؛ اما در برخی از افراد، ممکن است بهدلیل حساسیت به مواد استفادهشده در قالب گیری یا بهدلیل وضعیت دهان و لثهها، درد یا عدم راحتی احساس شود. در این صورت، بهتر است با دندانپزشک خود مشورت کنید تا وضعیت را بررسی و راهنمایی لازم را ارائه دهد.
آیا قالبگیری باعث تهوع میشود؟
قالبگیری ایمپلنت معمولاً باعث تهوع نمیشود؛ اما در برخی از افراد، ممکن است بهعلت حساسیت به مواد استفادهشده در قالبگیری، تهوع یا عوارض دیگر ایجاد شود. در صورت داشتن هرگونه حساسیت یا نگرانی در مورد قالب گیری، بهتر است با دندانپزشک خود مشورت کنید.
سخن پایانی
رعایت اصول قالب گیری ایمپلنت دندان بسیار مهم است و تاثیر بسزایی بر موفقیت و عملکرد ایمپلنت و همچنین سلامت دهان و دندانهای شما دارد. تیم دندانپزشکان متخصص کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت آماده هستند تا در روزهای مختلف هفته، بهترین کیفیت خدمات درمانی در حوزه کاشت ایمپلنت دندان را با هزینه مناسب به بیماران گرامی ارائه کنند. شما میتوانید برای اطلاعات بیشتر در زمینه نوبتدهی آنلاین به سایت کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت مراجعه و از خدمات متناسب بهرهمند شوید.