روکش‌کردن دندانها پس‌از انجام درمان‌های مختلفی مانند عصب‌کشی، ایمپلنت، ترمیم و … از نظر پزشکی کاملاً لازم است و حتی در شرایط دیگری نیز ممکن است بیمار در شرایطی قرار بگیرد که نیاز به روکش‌کردن دندان‌های خود داشته باشد؛ بنابراین شناخت انواع روکش‌ها، مزایا و معایب آن می‌تواند در انتخاب بهترین روکش دندان مؤثر باشد. علاوه‌براین، کیفیت روکش‌کردن دندانها وابستگی زیادی به متریال اولیه و تجهیزات پیشرفته‌ای است که پزشک برای درمان از آن‌ها استفاده می‌کند. در کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت، باکیفیت‌ترین و مرغوب‌ترین مواد اولیه برای روکش‌کردن دندان‌های بیمار مورد استفاده قرار می‌گیرد و از این جهت هیچ نوع نگرانی وجود نخواهد داشت. اگر کاندید روکش‌کردن دندان‌هایتان هستید، پیشنهاد می‌کنیم در ادامه همراه ما باشید تا با صفرتاصد فرایند روکش‌کردن دندان آشنا شوید.
روکش دندان چیست و چه کسانی کاندیدای آن هستند؟
روکش‌های دندانی یک قطعه کلاهکی نازک با جنس‌های مختلفی از قبیل سرامیکی، فلزی، زیرکونیایی و فلز-سرامیکی هستند که عملکرد، ظاهر طبیعی و زیبایی دندان‌های شما را پس‌از هر نوع درمان دندانی به شما باز می‌گردانند و مقاومت بسیاری بالایی در برابر ضربه، فشار و آسیب دارند. این روکش‌ها با مواد و متریال اولیه مرغوب به‌شکل سفارشی پس‌از قالب‌گیری در لابراتوارهای مخصوص برای تاج تراش‌خورده دندانها ساخته می‌شود و در نهایت به‌کمک نوعی چسب رزینی مخصوص به‌نام سمان در محل مناسب نصب می‌شود.
علت عمده محبوبیت روکش‌های دندانی این است امکان اصلاح فرم ظاهری، رنگ و حتی مقاومت دندانها را به بیمار می‌دهند و می‌توانند با توجه به طول عمر بالایشان یک گزینه نسبتاً دائمی باشند. دلایل مختلفی برای استفاده از روکش‌ها وجود دارد که در شرایط زیر قابل‌استفاده خواهند بود:
- محافظت از دندان‌های ضعیف (دندان‌های تراش‌خورده) در برابر شکستن، آسیب و فشار؛
- پوشاندن و حمایت‌کردن از دندان‌هایی که با ترمیم وسیع مواجه می‌شوند؛
- محافظت از دندان‌هایی که عصب‌کشی شده‌اند و بخش وسیعی از دندان تراش خورده است؛
- ثابت نگه‌داشتن بریج دندان؛
- پوشاندن ایمپلنت دندان؛
- ترمیم دندان‌های شکسته و فرسوده؛
- پوشاندن فرم ظاهری دندان‌های بدشکل؛
- بهبود رنگ دندان‌هایی که با تغییر رنگ شدید مواجه شده‌اند؛
- اصلاح طرح لبخند؛
- حفاظت از دندان‌های در معرض پوسیدگی کودکانی که در رعایت بهداشت روزانه دندان قصور دارند؛
- حفاظت از دندان کودکانی که پوسیدگی وسیع دارند و نمی‌توانند پرکردگی را نگه دارند؛
- کاهش دفعات تزریق بی‌حسی در کودکانی که همکاری مناسب با پزشک را ندارند.
انواع روکش‌های دندانی
روکش‌های دندانی انواع مختلفی دارند و ویژگی‌های منحصربه‌فرد هر یک از آن‌ها باعث می‌شود که مزایا و معایب مختلفی نیز داشته باشند. به‌طورکلی انواع روکش‌های دندانی عبارت‌اند از:
روکش‌های فلزی
یکی از انواع روکش‌های دندانی، روکش‌های فلزی هستند که برای ساختشان از آلیاژی از طلا، پلاتینیوم یا کروم استفاده می‌شود. نکته مثبت روکش‌های فلزی این است که در برابر جویدن و واردشدن فشارهای مختلف به دندان دوام بسیار خوبی دارند و باید این روکش‌ها را بهترین روکش دندانی از لحاظ مقاومت و استحکام دانست. علاوه‌براین، روکش‌های فلزی چندان دچار شکستگی یا آسیب‌های فیزیکی نمی‌‌شوند و از این نظر نیز دوام بسیار بالایی دارند.
همچنین برای استفاده از روکش‌های فلزی برخلاف دیگر روکش‌ها دندانها نیاز به تراش کمتری دارند و به‌این‌ترتیب گزینه بسیار ایدئالی به شمار می‌روند. تنها مشکل این نوع روکش‌ها رنگ تیره‌شان است که برای برخی خوشایند نیست و به‌همین‌علت هم پزشکان از این نوع روکش‌ها برای دندان‌های نزدیک به دندان عقل استفاده می‌کنند تا هم رنگ آن در ظاهر بیمار تأثیری نداشته باشد و هم با مقاومت فوق‌العاده‌شان بتوانند در برابر ضربات و فشار دوام بیاورند.
روکش‌های تمام‌سرامیک (روکش دندان زیرکونیوم)
روکش‌های تمام سرامیک از محبوب‌ترین روکش‌های دندانی محسوب می‌شوند؛ چراکه از لحاظ ظاهری بسیار زیباتر، شفاف‌تر و خوش‌رنگ از سایر روکش‌ها هستند و به‌این‌ترتیب می‌توانند فرمی کاملاً طبیعی به صورت بیمار بدهند. این نوع روکش‌ها انواع مختلف دارند و بر همین اساس میزان زنده‌بودن رنگ در آن‌ها متفاوت است.
علاوه‌براین، روکش‌های سرامیکی نور را درست مانند مینای طبیعی دندان از خود عبور می‌دهند؛ بنابراین درخششی کاملاً مشابه با دندان طبیعی دارند و تشخیص آن‌ها از دندان طبیعی ساده نیست. به‌همین‌دلیل روکش‌های سرامیکی را باید بهترین روکش دندان از هر لحاظ دانست.
روکش‌های فلز سرامیک PFM
روکش‌های فلز سرامیک که با نام اختصاری PFM نیز شناخته می‌شوند بیش‌از نیم قرن است که در حوزه دندانپزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند و باید آن‌ها را قدیمی‌ترین نوع روکش‌های دندانی دانست. این نوع روکش‌ها، فریم کاملاً فلزی دارند که سطح آن با لایه‌ای از سرامیک یا چینی پوشانده شده است و به‌همین‌علت، برخلاف روکش‌های فلزی می‌توانند به‌راحتی با رنگ دندان طبیعی هماهنگ شوند.
البته که قسمت چینی این روکش‌ها کمی شکننده هستند و ممکن است در برخورد با مواد غذایی سفت دچار پریدگی شوند. همچنین دیده شده است که گاهی فریم فلزی از زیر روکش سطحی مشخص شده است و به‌این‌ترتیب شکل ظاهری دندان را تحت تأثیر قرار داده است.
البته که راهکارهای مختلفی برای جلوگیری از این مشکل وجود دارد و پزشک هنگام ثابت‌کردن این روکش‌ها لبه آن را کمی زیر خط لثه ثابت می‌کند و واضح است که اگر لثه بیمار به هر دلیلی تحلیل برود و عقب‌نشینی کند، این خط سیاه فلزی مجددا نمایان خواهد شد. اگر چه دیگر این نوع روکش‌ها با وجود روکش‌های سرامیکی جدید کاربرد چندانی ندارند؛ اما می‌توانند گزینه مناسب و مقاومی برای دندان‌های خلفی باشند.
انواع رنگ روکش دندان از لحاظ رنگ
روکش‌های دندانی رنگ‌های مختلفی دارند که به‌طورکلی از لحاظ شدت روشنایی در ۴ طبقه دسته‌بندی می‌شوند. این دسته‌بندی با نام‌های A, B, C و D شناخته می‌شود.
رنگ روکش‌های دندانی گروه A تقریباً متمایل به قهوه‌ای، رنگ روکش‌های دندانی گروه B تقریباً متمایل به زرد، رنگ روکش‌های دندانی گروه C بین زرد و خاکستری و رنگ روکش‌های دندانی گروه D بین زرد و قرمز است.
هرکدام از این رنگ‌ها نیز ۴ شدت روشنایی متفاوت دارند که شماره ۱ روشن‌ترین و شماره ۴ هر گروه، تیره‌ترین رنگ آن خواهد بود. دندانپزشک در نهایت با توجه به رنگ دیگر دندان‌های شما روکش مناسب را با استفاده از ست انتخاب رنگ و دستگاه‌های دیجیتال پیشرفته تعیین خواهد کرد.
در چه شرایطی نمی توان از روکش دندان بهره‌مند شد؟
اگرچه امکان روکش‌کردن دندانها برای عموم افراد وجود دارد؛ اما ممکن است به چند دلیل بیمار کاندیدای مناسبی برای روکش‌کردن دندان‌های خود نباشد. در شرایط زیر امکان روکش‌کردن دندانها وجود نخواهد داشت و پزشک پیشنهاد درمان‌هایی مانند درمان ریشه، ایمپلنت، کشیدن دندان و … را می‌دهد:
- زمانی که دندان به‌طور عمیق ترک خورده است؛
- زمانی که دندان دچار تحلیل ریشه شده است؛
- زمانی که دندان دچار عفونت شده است.
مزایای روکش‌های دندانی
روکش‌های دندانی مزایای فوق‌العاده‌ای دارند که شما را در صورت نیاز مجاب به استفاده از آن‌ها می‌کنند. اصلی‌ترین مزایای روکش‌های دندانی عبارت‌اند از:
- بهبود مینای دندان‌های آسیب‌دیده؛
- بهبود وضعیت ظاهری، فرم و رنگ دندانها؛
- نتیجه سریع در مقایسه با دیگر روش‌های درمانی؛
- نقاهت کوتاه‌مدت؛
- افزایش مقاومت و استحکام دندان در برابر آسیب، ضربه و فشار؛
- افزایش مقاومت دندان در برابر تغییر رنگ.
بهترین روکش دندان کدام است؟
حال که با انواع روکش‌ها آشنا شده‌اید، حتماً برایتان سؤال پیش می‌آید که بهترین روکش دندان کدام است و چطور می‌توان آن را انتخاب کرد؟ مهم‌ترین اصل در انتخاب بهترین روکش دندان این است که هدف خود را از روکش‌کردن دندان‌هایتان بشناسید و براساس آن مناسب‌ترین روکش را انتخاب کنید.
بااین‌حساب، ممکن است بهترین روکش دندان برای شما با فرد دیگری با توجه به انتظاراتتان متفاوت باشد. برای مثال اگر صرفاً بخواهید کاربرد، مقاومت و استحکام روکش را درنظر بگیرید، یقیناً روکش‌های تمام فلزی به‌خصوص روکش‌هایی که از جنس طلا هستند بهترین گزینه محسوب می‌شوند؛ اما باید توجه داشته باشید که این نوع روکش‌ها ظاهر طبیعی به دندان‌های شما نمی‌دهند و قیمت بالاتری نسبت به روکش‌های دیگر دارند.
درمقابل، روکش‌هایی که ظاهر طبیعی‌تر و زیباتری به دندان‌هایتان می‌دهند ممکن است از لحاظ مقاومت به‌سرعت دچار پریدگی و شکستگی شوند و روکش‌های تمام رزینی از این دسته روکش‌ها به شمار می‌آیند. درحال‌حاضر می‌توان با درنظرگرفتن همۀ فاکتورهای موجود نظیر هزینه، مقاومت، ماندگاری، زیبایی ظاهری و درخشندگی احتمالاً بهترین گزینه، روکش سرامیکی و فلزی باشند.
چرا باید بهترین روکش دندان را انتخاب کنیم؟
دندان از مهم‌ترین عضوهای بدن است و حتماً می‌دانید که هزینه درمان و ترمیم مشکلات و نواقص دندانی چقدر بالا است. به‌همین‌علت هم توصیه می‌شود بیماران در روند درمان خود از همان ابتدا بهترین متریال را انتخاب کنند تا پس‌از مدتی مجبور به هزینه‌کرد مجدد برای ازبین‌بردن مشکلات جدید نباشند.
علاوه‌براین، استحکام و زیبایی روکش‌های دندانی از مهم‌ترین مسائلی است که بیماران در این پروسه باید به آن توجه کنند تا هم پس‌از تکمیل روند درمان از نتیجه ظاهری رضایت داشته باشند و هم بتوانند تا سال‌های سال از آن بدون ایجاد نگرانی استفاده کنند؛ بنابراین انتخاب مناسب‌ترین و بهترین روکش دندان در این فرایند اهمیت زیادی پیدا دارد.
کدام نوع روکش برای شما بهترین است؟
اما در میان گزینه‌های موجود و با جمع‌بندی همۀ موارد گفته‌شده کدام نوع روکش برای شما گزینه مناسب‌تری محسوب می‌شود؟
پاسخ به این سؤال و تصمیم درباره انتخاب بهترین روکش در وهلۀ اول به انتظارات شما و سپس به وضعیت سلامت دهان و دندان و نظر پزشک متخصصتان بستگی دارد؛ چراکه ممکن است شما انتظاراتی داشته باشید و پزشک با توجه به وضعیت دندان‌هایتان تشخیص دیگری بدهد؛ اما به‌طورکلی روکش‌های سرامیکی مقاومت کمتری نسبت به روکش‌های PFM دارند و درعین‌حال ظاهر طبیعی و درخشندگی این دو روکش ممکن است شما را مردد کند؛ چراکه روکش‌های فلزی و سرامیکی ممکن است رگه‌های فلزی زیر سطح رویی را نمایان کنند و این برای بسیاری از بیماران خوشایند نخواهد بود. درمقابل، باید توجه داشته باشید هزینه استفاده از روکش‌های دندانی تمام‌سرامیکی نسبت به فلز و سرامیک، کمی بالاتر است.
چه کسانی نباید روکش کنند؟
دراین‌بین، برخی از افراد مانند افرادی که دچار ترک شدید دندان، عفونت و بیماری‌های شدید لثه و کسانی که دچار تحلیل ریشه دندان شده‌اند محدودیت‌هایی برای استفاده از روکش‌های دندانی خواهند داشت.
روکش‌های سرامیکی چقدر دوام دارند؟
مسئله دوام و مقاومت روکش‌های دندانی اهمیت زیادی دارد، به‌خصوص که دندانها مستقیماً با مواد غذایی در ارتباط‌اند و در صورت مقاومت پایین ممکن است به‌سادگی دچار آسیب و شکستگی شوند.
به‌طور میانگین روکش‌های دندانی با درنظرگرفتن مراقبت‌های عمومی و بهداشتی بین ۵ تا ۲۰ سال طول عمر مفید دارند. در این میان، طول عمر روکش‌ها وابستگی زیادی به میزان فشاری که به آن وارد می‌شود، مراقبت‌های عمومی و همچنین رعایت بهداشت کلی دهان و دندان دارد.
علاوه‌براین، عادات شخصی و مخربی مانند دندان قروچه، فشردن دندانها، جویدن ناخن، جویدن یخ، شکستن و بازکردن اجسام و مواد غذایی با دندان و … می‌تواند طول عمر روکش‌ها را کاهش دهد.
طول عمر بهترین روکش دندان چقدر است؟
با توجه به درنظرگرفتن تمام نکات گفته‌شده، ماندگاری روکش‌های دندانی در صورت رعایت مراقبت‌های عمومی، نکات بهداشتی و کنار گذاشتن عادات مخرب می‌توانند طول عمر مفید بالاتر از ۲۰ سال نیز داشته باشند.
آیا دندان‌های عصب‌کشی‌شده حتماً باید روکش شوند؟
روکش‌کردن یا نکردن دندان‌های عصب‌کشی‌شده دغدغه بسیاری از بیماران است و در پاسخ به آن باید گفت که با توجه به تجارب پیشین، تهیه روکش‌های دندانی پس‌از عصب‌کشی الزامی است؛ چراکه با تراش‌خوردن دندانها سطح تاج دندان کاهش پیدا می‌کند؛ درنتیجه، مقاومت دندان نیز بسیار کمتر از حالت معمول می‌شود.
در چنین وضعیتی کمترین فشار واردشده به دندان نیز می‌تواند باعث شکستگی دندانها شود و همین شکستگی‌های کوچک درصورتی‌که دیگر امکان ترمیم دندان وجود نداشته باشد، منجر به کشیدن کامل دندان خواهد شد که برای پرکردن جای خالی آن باید سراغ درمان‌های دیگر مانند کاشت ایمپلنت‌های دندانی بروید؛ بنابراین کاملاً منطقی است که از همان ابتدا پس‌از عصب‌کشی دندان‌های خود را روکش کنید تا بهترین نتیجه ممکن از درمان شما حاصل شود.
هزینه روکش دندان چقدر است؟
به‌طورکلی هزینه روکش دندان براساس فاکتورهای مختلفی از قبیل جنس روکش، نوع روکش، هزینه‌های لابراتور، تعداد دندانها، وضعیت سلامت دندان‌های بیمار، کیفیت تجهیزات و متریال اولیه و همچنین حق‌الزحمه دندانپزشک تعیین می‌شود؛ بنابراین هزینه آن متغیر خواهد بود.
سخن پایانی
روکش‌کردن دندانها در روند تکمیل درمان نتیجه زیادی دارد و می‌تواند به‌شکل قابل‌توجهی هم مقاومت دندان را افزایش دهد و هم فرم و رنگی طبیعی را برای دندان‌های شما به ارمغان بیاورد؛ بنابراین مهم است که در روند درمان خود از بهترین روکش دندان باکیفیت و مرغوب استفاده کنید. در کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت بهترین متریال اولیه برای روکش‌کردن دندانها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
