درست است که به‌کمک ارتودنسی و بریس‌های رنگارنگ یا شفاف آن، برای همیشه با ناهنجاری‌های فک و نامرتبی دندان‌های خود خداحافظی می‌کنید و لبخندی بی‌نقص و فوق‌العاده نصیبتان می‌شود؛ اما اگر این بریس‌ها باعث التهاب لثه شوند، چطور؟ آیا قرار است تا پایان دوره درمان ارتودنسی با تورم لثه کنار بیایید؟ نه! خوشبختانه متخصصین دندانپزشکی، راه‌های متعددی برای پیشگیری و درمان این چالش شناسایی کرده‌اند. کافی است با ما همراه شوید تا از علت التهاب لثه در ارتودنسی مطلع شوید و این معضل فراگیر را به‌کمک ساده‌ترین و اصولی‌ترین راه‌حل‌ها، درمان کنید. همچنین برای دریافت مشاوره و درمان‌های تخصصی می‌توانید به کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت مراجعه کنید.
علت تورم لثه در ارتودنسی چیست؟
تورم لثه (Gingivitis) در طول دوره ارتودنسی، عارضه‌ای رایج در بین مراجعین مطب‌های دندانپزشکی است و چنین معضلی را نمی‌توان از عوارض دشوار و دردسرساز ارتودنسی به‌حساب آورد. باوجوداین، فراموش نکنید که درمان ورم لثه و رفع باکتری‌های احتمالی آن، اقدامی ضروری است که متخخصین بر آن تأکید می‌کنند؛ اما صبر کنید! قبل‌از اینکه سراغ راه‌های درمانی بروید، بهتر است از علت اصلی تورم لثه خود در طول دوره استفاده از براکت‌ها، مطلع شوید:
التهاب لثه به دلیل تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی در طول زندگی می‌توانند واکنش‌های التهابی خفیف یا شدید را در بدن رقم بزنند. التهاب لثه بر اثر نوسانات هورمونی، بیشتر در بدن زنان اتفاق می‌‌افتد. همان‌طور که در سندروم‌های پیش‌از قاعدگی، یائسگی و ماه‌های آخر بارداری، التهاب و تورم برخی اعضای بدن در زنان مشاهده می‌شود، ممکن است این تغییرات به لثه نیز راه پیدا کند و باعث مشکلاتی شود. برای همین است که پزشکان توصیه می‌کنند در دوران بارداری به‌سراغ روش ارتودنسی نروید و آن را تا پایان ۹ بارداری به تعویق بیندازید.
تحریک لثه توسط بریس های ارتودنسی
اگر در هفته‌های اولیه نصب، تنظیم و سفت‌کردن براکت‌های ارتودنسی خود هستید، طبیعی است که لثه‌های شما در بازه زمانی کوتاهی، متورم شوند. این موضوع می‌تواند به‌دلیل تحریک لثه افراد توسط براکت‌ها اتفاق بیفتد و روندی طبیعی در درمان به‌حساب می‌آید؛ اما درصورتی‌که دوره این تورم و حساسیت لثه طولانی شد، بهتر است با دندانپزشک خود ملاقات کنید.
جابه‌جایی و حرکت دندان ها
حرکت دندان‌ها در طول درمان ارتودنسی می‌تواند التهاب‌های خفیف در اطراف دندان‌های شما ایجاد کند. در چنین شرایطی، کمترین میزان باکتری و پلاک دندان نیز لثه‌های شما را ملتهب و متورم می‌کند. اگر پس‌از گذشتن روزهای اولیه احساس این مشکل، پف لثه‌هایتان ازبین نرفت، برای چکاپ و معاینه مجدد به پزشک خود مراجعه کنید.
بیماری‌های زمینه‌ای
از وضعیت قندخون خود خبر دارید؟ وزن خود را کنترل می‌کنید یا دچار چاقی مفرط هستید؟ این مشکلات زمینه‌ای عاملی پرتکرار در بین مراجعین با مشکل لثه‌های متورم است. بدن این افراد در مواجهه با بریس‌ها و سیم‌ها، واکنش التهاب لثه را از خود نشان می‌دهد.
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان
این موضوع به‌ظاهر پیش‌پاافتاده، شایع‌ترین علت التهاب لثه در ارتودنسی است. افراد در اغلب مواقع به‌خاطر وجود سیم‌ها و بریس‌ها در دهان خود، نمی‌توانند به‌درستی مسواک بزنند. برای همین است که مواد غذایی در براکت‌ها و زیر سیم‌ها گیر می‌کند. این غذاهای انباشته‌شده، پلاک باکتریایی تولید می‌کند که دلیل بسیار قدرتمندی برای ایجاد تورم لثه شناخته می‌شود.
درمان التهاب لثه در ارتودنسی به روش های خانگی
بعد از کشف علت التهاب لثه در ارتودنسی، وقت آن رسیده است که خود را به دست درمان‌های امن خانگی بسپارید و راهکارهای اصولی رفع این معضل کلافه‌کننده را امتحان کنید:
- مسواک بزنید: این توصیه تکراری، راه نجات شماست! حتماً هم با مسواک نرم و هم با مسواک ارتودنسی، دندان‌هایتان را ۲ بار در طول روز مسواک بزنید.
- مسواک قدیمی را کنار بگذارید: فراموش نکنید که یک مسواک فرسوده و آلوده، می‌تواند در روند حفظ سلامت دهان و دندان و بهبود ورم لثه، نتیجه عکس بدهد. برای همین است که باید مسواک خود را هر ۳ ماه یک‌بار عوض کنید.
- قدرت آب‌نمک را دست‌کم نگیرید: محلول آب و نمک درست کنید و در طول روز ۲ بار فضای داخلی دهان خود را با آن بشویید تا به نابودی باکتری‌های مضر کمک کرده باشید.
- نخ دندان فراموش نشود: نخ دندان مخصوص ارتودنسی تهیه و پس‌از هر وعده غذایی، از آن استفاده کنید تا بتوانید علت التهاب لثه در ارتودنسی را مدیریت کنید.
- واترجت تهیه کنید: ابزار مخصوص شستشوی اصولی دندان (واترجت) تهیه کنید و مواد غذایی باقی‌مانده بین دندان‌ها و براکت‌ها را به کمک آن، به بهترین‌شکل تمیز کنید.
از دهانشویه بدون فلوراید استفاده کنید: دهانشویه‌های مخصوص ارتودنسی را از داروخانه تهیه کنید و هرازچندگاهی در کنار سایر روش‌های درمان خانگی، فضای دهان و دندان خود را با این محصول خاص، به اوج پاکیزگی برسانید.
پیشگیری از ورم لثه در ارتودنسی
همه دندانپزشکان و محققان این حوزه به نتیجه‌ای ساده و درعین‌حال، حیاتی درباره پیشگیری از تورم لثه در این دوران رسیده‌اند: رعایت بهداشت به‌طور منظم! برای اینکه بتوانید چنین راه‌حل پیشگیرانه ساده‌ای را به‌درستی انجام دهید، نکات زیر را درنظر بگیرید:
مسواک‌زدن
تا جایی که ممکن است، بعد از هر وعده غذایی، مسواک بزنید. این مسواک شامل دو نوع مخصوص ارتودنسی و مسواک ساده نرم می‌شود! مسواک‌های ارتودنسی سری ویژه و کوچکی دارند که می‌تواند به‌راحتی اطراف و زیر بریس‌ها را تمیز کند. مسواک ساده نیز برای پاکسازی رویه دندان شما از باکتری‌ها و پلاک‌ها، ضروری است. مدت‌زمان این روتین بهداشتی در هر مرتبه، حداقل ۲ دقیقه است و نکته آخر اینکه شما هر ۳ ماه یک‌بار نیاز به دورانداختن مسواک‌های قبلی و جایگزین‌کردن آن‌ها با مسواک‌های جدید دارید.
استفاده از نخ دندان
به هر ضرب‌وزوری که شده است حداقل یک مرتبه در طول روز، از نخ دندان مخصوص ارتودنسی استفاده کنید. این نخ‌ها با استحکام بیشتر از نخ دندان‌های معمولی، از زیر سیم‌ها و براکت‌ها عبور می‌کنند و احتمال پاره‌شدن آن‌ها کمتر است.
دهانشویه
پلاک‌ها و باکتری‌های دندان و دهان شما در قدم آخر با دهانشویه فلورایدی، ازبین می‌رود. دستورالعمل روی بطری را مطالعه کنید و به‌صورت منظم به‌سراغ این محلول‌های بهداشتی بروید تا از این معضل در امان بمانید. همچنین به‌کاربردن واترجت در کنار مسواک و نخ‌دندان و دهانشویه، تصمیم هوشمندانه‌ای برای پیشگیری از مشکلات لثه‌ای به‌نظر می‌رسد.
علائم التهاب لثه در ارتودنسی
اگر هنوز نسبت به اینکه «آیا لثه‌هایم به‌سبب وجود ارتودنسی متورم شده است؟» شک دارید، می‌توانید با بررسی این موارد، درباره علت التهاب لثه در ارتودنسی، مطمئن شوید:
- تغییر رنگ لب‌ها: لب‌های شما ممکن است به رنگ قرمز روشن یا حتی کبود دربیایند. به‌طوری‌که متوجه شوید با رنگ طبیعی و همیشگی لب‌هایتان متفاوت است.
- وضعیت لثه‌ها: لثه‌های شما تحریک‌پذیر، پف‌کرده یا متورم به‌نظر می‌رسد. حتی در برخی موارد، احساس درد یا حساسیت نیز در لثه‌ها به‌وجود می‌آید.
- بوی بد دهان: اگر از دهان خود بوی بدی احساس می‌کنید که دلیل مشخصی برای آن ندارید، می‌توانید به نشانه های التهاب لثه شک کنید.
- خونریزی لثه: خونریزی‌های خفیف لثه بعد از مسواک یا نخ دندان نیز نشانه واضحی از التهاب لثه است.
آیا در صورت التهاب لثه در زمان ارتودنسی باید تجهیزات ارتودنسی برداشته شود؟
در اغلب موارد نیازی به برداشتن این بریس‌ها وجود ندارد و شما می‌توانید این عارضه شایع را با حفظ بریس‌های دندانی خود، درمان کنید. پس‌از بررسی علت التهاب لثه در ارتودنسی، در صورت التهاب شدید، پزشک متخصص راهکارهای درمانی خود را بر روی شما اجرا می‌کند تا در حین داشتن براکت‌ها، درمان التهاب لثه را نیز به انجام برسانید. تنها برخی موارد نادر التهابی وجود دارد که پزشک، تشخیص ریمو ارتودنسی را صادر می‌کند و اقدامات لازم را برای رفع این تورم، بدون وجود براکت‌ها روی دندان‌های بیمار، انجام می‌دهد.
چه زمانی در التهاب لثه، ارتودنسی‌ها برداشته می‌شود؟
ممکن است برخی از افراد با ورم لثه طولانی‌مدت مواجه شوند. این معضل که “Periodontitis” شناخته می‌شود، نوعی بیماری جدی لثه است که به‌خاطر عفونت باکتریایی به‌وجود می‌آید و در صورت عدم درمان، باعث فرسایش استخوان دندان شما می‌شود و به‌‌مرورزمان می‌تواند منجر به ازدست‌دادن دندان‌هایی طبیعی و سالم شود. برای همین است که تشخیص پریودنتیت باعث می‌شود درمان ارتودنسی متوقف شود و به دستور پزشک متخصص، پس‌از ریموو کامل ارتودنسی، لثه شما روند درمان دقیق و اصولی خود را آغاز کند. طبیعی است که حفظ سلامت لثه، دهان و دندان شما در اولویت بالاتری نسبت به مرتب‌سازی دندان‌هایتان قرار دارد و یک پزشک معتبر و حاذق، تنها پس‌از درمان کامل پریودنتیت، مجوز شروع مجدد ارتودنسی را صادر می‌کند.
سخن پایانی
اگر در دوره درمان ارتودنسی هستید و متوجه شده‌اید که لثه‌هایتان پُف کرده یا متورم شده است، جای نگرانی نیست! ابتدا با علت التهاب لثه در ارتودنسی آشنا شوید و سپس با معاینه توسط پزشک باتجربه و ماهر کلینیک‌هایی مانند کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت، برای شروع درمان آن قدم بردارید. این مشکل جزئی می‌تواند در مدت‌زمان کوتاهی با رعایت نکات درمانی، رفع شود تا لثه سالم خود را دوباره به‌دست بیاورید.
