آیا دندان من به عصبکشی نیاز دارد؟
اندودنتیستها، متخصصان درمان مشکلات پالپ یا ریشه دندان هستند و میتوانند دندانهای شما را در صورت آسیب یا ترکخوردگی نجات دهند. دانستن زمان مراجعه به اندودنتیست برای عصب کشی دندان مهم است. اگر درد دارید یا ممکن است به دندان آسیب وارد شده باشد، متخصص ریشه میتواند به شما کمک کند. این مقاله را به درمان ریشه دندان و پاسخ کامل به سوالات متداول مراجعان اختصاص دادهایم. با ما همراه باشید.
علائم دندانی که به عصب رسیده، چیست؟
در موارد زیر احتمال زیاد دندانتان نیاز به درمان ریشه دارد:
- درد شدید دندان حین جویدن غذا
- حساسیت طولانی (درد) به گرما یا سرما
- شکسته شدن عمیق دندان
- تورم و حساسیت در اطراف لثه
- ضربه دیدن شدید دندان
- جوش زدن لثه
- تغییر رنگ (تیره شدن) دندان
- سوراخ شدن عمیق دندان
مراحل یک عصب کشی دندان خوب
مهمترین جنبه عصب کشی دندان تشخیص صحیح است. ابزارهای مختلفی مانند رادیوگرافی، آزمایشهای ضربهای، تستکننده پالپ و اسپریهای اندو وجود دارد که به دندانپزشک کمک میکند تا متوجه شود آیا شما نیاز به عصب کشی دارید یا خیر.
- مرحله بعدی ایجاد یک سوراخ برای دسترسی به محفظه پالپ دندان است.
- سپس نوبت بیرون کشیدن یا برداشتن پالپ و عصب دندان است.
- مرحله چهارم دبریدمان یا تمیز کردن کامل کانال با کمک ابزارهای مخصوص، شویندهها و مواد شیمیایی مانند EDTA و عوامل کیلیت است. بسیاری از دندانپزشکان کانال را با یک محلول شستشوی هیپوکلریت سدیم شستشو میدهند تا هرگونه باکتری باقیمانده را درکانال ضدعفونی کنند و از بین ببرند.
- مرحله بعد ممکن است زمان مناسبی برای گرفتن عکس رادیوگرافی و اندازهگیری مجدد برای تایید طول کانال باشد.
- سپس خشک کردن کانال با ابزارهای کاغذی به جهت جلوگیری از رشد باکتری است.
- پس از خشک شدن کامل کانال، زمان پر کردن آن فرا میرسد که شامل سیلر کانال ریشه، نقاط گوتاپرکا، پلاگرها و پخش کنندهها است.
- و آخرین مرحله، روکش دندان یا تاج مصنوعی است.
دلایل شکست عصب کشی دندان
دلایل شکست عصب کشی دندان عبارتند از:
کانالهای از دسترفته: انواع مختلف دندانها (مولرها، پرمولرها، نیشها، دندانهای ثنایا) بهطور مشخص تعداد ریشهها و کانالهای ریشه متفاوتی دارند. ریشههای خاص برخی از انواع دندانها بهخاطر داشتن چندین شکل کانال شناخته شده و بههمین دلیل همیشه باید به داشتن بیش از یک کانال مشکوک بود که اگر پیدا نشوند، درمان ریشه شکست خواهد خورد. کانالهای اضافی اغلب از نظر اندازه کوچک هستند و به همین دلیل شناسایی آنها دشوار است. همچنین، جستوجوی کامل ریشه دندان میتواند منجر به از بین بردن جنبههای داخلی آن شود که میتواند منجر به ضعیف شدن ساختار دندان شود. نکته اصلی این است که هر کانال درمان نشده (نادیده گرفته شده یا کشف نشده)، مهم نیست که چقدر کوچک باشد، یک منبع عفونت پایدار باقی خواهد ماند. یک مطالعه نشان داد که کانالهای از دست رفته یکی از دلایل اصلی نارسایی کانال ریشه (حدود 42 درصد موارد ناموفق) است
کانالهای جانبی و جانبی پر نشده: کانال جانبی شاخهای از کانال اصلی ریشه است که به نقطه خروجی خود در سطح ریشه منتهی میشود و حتی در صورت تشخیص، ممکن است برای دندانپزشک دشوار یا حتی غیرممکن باشد که به اندازه کافی شاخه را درمان کند. درنتیجه، سیستم کانال ریشه دندان، درمان نشده باقی میماند و عفونت میتواند ادامه یابد در نهایت منجر به شکست این درمان میشود.
ریشههای ترک خورده: ترکهایی که تا ریشه دندان گسترش مییابند، میتوانند توسط باکتریها کلونیزه شوند اما بر خلاف کانالهای ریشه که میتوان آنها را تمیز و آب بندی کرد، هیچ راهی برای درمان فضاهای کوچک ایجاد شده توسط ترکها وجود ندارد. به این ترتیب، هنگامی که باکتریها به ترکها حمله کنند، عفونت ناشی از کلونیزاسیون آنها قابل پاکسازی نیست. این موضوع به یک منبع دائمی تحریک برای بافتهایی میشود که ریشه دندان را احاطه کردهاند. چندین مساله وجود دارد که میتواند برخورد با ترکها را دشوار کند:
- هنگام انجام درمان ریشه دندان، دندانپزشک ممکن است از وجود ترک بیخبر باشد چون تشخیص آنها بسیار دشوار است.
- ممکن است ترکی که باعث شکست دندان شده است پس از درمان ریشه ایجاد شود.
- ممکن است ترمیم نهایی دندان کامل نشده باشد.
- ممکن است آنچه که در زمان درمان دندان یک ترک جزئی و قابل کنترل بهنظر میرسید، پیشرفت کند.
مهوموم ناکافی کانال ریشه: یکپارچگی مهروموم در طول عصب کشی دندان، یک عامل مهم در موفقیت درمان است که بهعنوان مانعی در برابر نفوذ باکتریها و سایر آلودگیها به داخل یا خارج دندان عمل میکند. مواد پرکننده از نظر فیزیکی فضای سیستم کانال ریشه را اشغال میکنند. ممکن است مهروموم دندان بهمرور زمان خراب شود اما معمولا پرکردن ناقص با سطح تخصص پزشک در ارتباط است.
اکستنشن بیش از حد مواد پرکننده دندان: مطالعات نشان داده است که در مواردی که مواد مورد استفاده برای پر کردن و آببندی کانال ریشه دندان بیش از حد استفاده شوند، احتمال شکست درمان ریشه افزایش مییابد که با سطح تجربه و مهارت پزشک مرتبط است.
مهروموم ناکافی تاج: ترمیم نهایی معیوب یا ناکافی میتواند به باکتریها و سایر آلایندهها اجازه دهد تا دوباره به داخل دندان وارد شوند. این پدیده به عنوان «نشت تاج» شناخته میشود و عامل اصلی نارسایی کانال ریشه است. اگر ترمیم دائمی دندان مهر و موم کافی را ایجاد نکند، حتی بهترین کار کانال ریشه نیز نمیتواند زنده بماند و در برابر عفونت مجدد فضای کانال مقاومت کند.
انواع دیگر نواقص فنی سطح دندان: بعضی خطاها و عوارض فنی مانند موارد زیر نیز میتوانند تأثیر مخربی بر نتیجه درمان عصب کشی دندان داشتهباشد:
- عدم درمان تمام طول کانالهای دندان
- مشکلاتی که هنگام شکلدهی کانالها ایجاد میشود: استفاده دندانپزشک از فایلهای کانال ریشه ممکن است بهطور ناخواسته یک پیکربندی داخلی ایجاد کند که از آناتومی معمولی کانال منحرف شود. این تغییر میتواند فرآیند تمیز کردن و یا آببندی کانال(های) آسیبدیده را دشوار یا غیرممکن کند.
- سوراخها: هنگام استفاده از متهها یا فایلها دندانپزشک ممکن است ناخواسته یک سوراخ در دندان ایجاد کند که به کنار ریشه دندان نفوذ میکند. بسته به اندازه و محل سوراخ ، برخی از آنها را میتوان با موفقیت ترمیم کرد اما گاهی این امر ممکن نیست.
- ابزارهای فرسوده: گاهی اوقات سیستم کانال ریشه دندان طی فرایند درمان میشکند که عموما به نقصها و فرسودگی ابزارهای چرخشی نسبت داده میشود. بدترین سناریو زمانی است که قطعه شکسته در داخل دندان گیر کند و قابل بازیابی نباشد.
عدم تخصص دندانپزشک: تحقیقات نشان میدهد که درمان انجام شده توسط اندودنتیستها (متخصصان کانال ریشه) از موفقیت بالاتری نسبت به دندانپزشکان عمومی برخوردار است. هر دندانپزشکی میتواند به شما بگوید عصب کشی دندان برای برخی از دندانها بهطرز شگفتانگیزی ساده است اما متأسفانه سطح دشواری دندان همیشه قابل پیشبینی نیست. بههمین دلیل، برخی از دندانپزشکان ممکن است احساس کنند که میتوانند با ارجاع موارد مشکوک به اندودنتیست قبل از بروز عوارض، شانس موفقیت بیمار خود را افزایش دهند.
آسیبشناسی دندان قبل از عمل: وضعیت اولیه دندان ممکن است در موفقیت یا شکست نهایی عصب کشی دندان نقش داشتهباشد. یکی از این نگرانیها مربوط به دندانهایی است که دارای ضایعه رادیولوسنت پری آپیکال هستند. این نوع ضایعات ممکن است علیرغم تکمیل موفقیتآمیز درمان ریشه همچنان به باکتریها اجازه نفوذ دهند. دراینصورت، محل عفونت یک تحریککننده دائمی برای بافتهای اطراف خواهد بود. راه حل این وضعیت ممکن است یک روش جراحی جزئی باشد که به آن «اپیکوکتومی با پر کردن رتروگراد» گفته میشود.
عوامل پیچیده: این امکان وجود دارد که درمان ریشه دندان شما موفقیتآمیز بوده باشد اما خود دندان به دلیل عوامل دیگر مشکل داشتهباشد.
چه زمانی نیاز به درمان ریشه وجود دارد؟
درمان ریشه زمانی ضروری است که پالپ (بافت نرم داخل کانال ریشه)، ملتهب یا عفونی شود. التهاب یا عفونت میتواند دلایل مختلفی از قبیل پوسیدگی عمیق، تکرار عملهای دندانپزشکی روی دندان، ترک یا بریدگی در دندان داشتهباشد. علاوهبراین، آسیب به دندان ممکن است باعث آسیب به پالپ شود، حتی اگر دندان هیچ تراشه یا ترک قابل مشاهدهای ن داشتهباشد. اگر التهاب یا عفونت پالپ درمان نشود، میتواند باعث درد یا آبسه شود. درهرحال، اگر علائم زیر را دارید، احتمالا به عصب کشی دندان نیاز خواهید داشت:
- درد شدید هنگام جویدن یا گاز گرفتن
- جوش روی لثه
- دندان شکسته یا ترکخورده
- حساسیت طولانی مدت به گرما، سرما یا شیرینی
- لثههای متورم یا حساس
- پوسیدگی عمیق یا تیره شدن لثه
آیا عصب کشی درد دارد؟
متخصصان اندودنتیست در مدیریت درد تخصص دارند و از بیحسی موضعی برای کمک به آرامش و راحتی بیماران در طول درمان استفاده میکنند. پس از عصب کشی دندان، بیماران ممکن است درد یا درد خفیف تا متوسط را در این ناحیه تجربه کنند که پس از چند روز فروکش میکند. اما اگر بعد از عمل درمان ریشه دردی را تجربه کردید که از بین نمیرود یا حساسیت شدید به گرما یا سرما دارید، توصیه میکنیم فوراً با ما در کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت تماس بگیرید.
آیا در دوران بارداری میتوان دندان را عصب کشی کرد؟
اگرچه قبل از باردار شدن، زمان کافی برای معاینه دندان و درمان هرگونه مشکل دندان وجود دارد اما واقعیت این است که بارداری میتواند باعث مشکلات دندانی شود و بسیاری از زنان تا زمانی که باردار نشده اند متوجه نمیشوند که به درمان کانال ریشه نیاز دارند. خوشبختانه، درمان ریشه بهطورکلی در دوران بارداری بیخطر در نظر گرفته میشود اما مهم است که برای راهنمایی با پزشک و دندانپزشک خود مشورت کنید.تعیین اینکه آیا نیاز به درمان ریشه بدون عکسبرداری با اشعه ایکس دندان دارید یا خیر، غیرممکن است. انجمن بارداری آمریکا توصیه میکند که زنان باردار از اشعه ایکس غیرضروری اجتناب کنند اما انجمن رادیولوژی آمریکا استفاده از محافظ مدرن برای رادیوگرافی را کافی میداند. درهرحال، در صورت امکان، سعی کنید عصب کشی دندان خود را برای سه ماهه دوم برنامهریزی کنید. سه ماهه اول پرخطرترین ماهها هستند و در سه ماهه سوم ممکن است هنگام دراز کشیدن روی صندلی دندانپزشکی احساس ناراحتی کنید.به گفته انجمن دندانپزشکی آمریکا، بیحسی موضعی هیچ خطری برای رشد جنین ندارد و همچنین خاطرنشان میکند که وقتی مادر درد دارد، به نوزاد استرس وارد میکند. بنابراین کنترل درد دندان بسیار مهم است. همچنین ممکن است برای کاهش خطر عفونتی که میتواند به جنین سرایت کند، پزشک تجویز آنتیبیوتیک را ضروری بداند.
چه تفاوتی بین عصب کشی دندان جلو و دندان عقل یا آسیاب بزرگ وجود دارد؟
عصبکشی دندانهای جلو معمولا با ایجاد یک سوراخ در پشت دندان برای دسترسی به پالپ انجام میشود اما برای درمان ریشه دندانهای عقل یا آسیاب بزرگ باید سطح رویی دندان که با آن غذا میجوید، سوراخ شود. بعد از پایان درمان دندانهای جلو معمولا نیازی به روکش نیست چون این دندانها فشار زیادی برای جویدن غذا تحمل نمیکنند اما برای دندانهای عقب باید روکش انجام شود تا از ریختن دیواره دندان در اثر فشار ناشی از جویدن غذا جلوگیری شود. همچنین، باید دندانهای جلو یا مواد همرنگ دندان پر و ترمیم شوند تا به زیبایی ظاهر دندان لطمهای وارد نشود. علاوهبراین، دندانهای جلو ریشههای کمتری به نسبت دندانهای عقب و آسیاب بزرگ دارند. به بیان علمی، دندانهای آسیاب کوچک و دندانهای عقب هرکدام 2 تا 3 ریشه دارند که باعث میشود جلسات درمان بیشتری نیاز باشد.
چند روز بعد از عصب کشی میتوان دندان را پر کرد؟
بهتر است حداکثر تا یکماه بعد از عصب کشی دندان، ترمیم و روکشگذاری آن انجام شود.
سخن پایانی
عصب کشی دندان یکی از مهمترین و ظریفترین عملیات نجات دندان است. تیم دندانپزشکان متخصص درمان ریشه ما در کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت همیشه برای کمک به بیماران آماده هستند تا درمانی با کیفیت بالا و هزینه مناسب را ارائه دهند. سلامت دهان و دندان شما اولویت ما است.