جراحی سینوس لیفت چیست؟
جراحی سینوس لیفت از جراحیهای رایج این روزهای حوزۀ دندانپزشکی است که بخشی از مراحل درمان ایمپلنت و کاشت دندان به حساب میآید. این جراحی به روشهای مختلفی انجام میشود و زمانی کاربرد دارد که بافت فک بیمار، جای کافی برای کاشت دندان جدید را نداشته باشد. پس، این جراحی برای همۀ افراد ضروری نیست و تنها برای بیماران واجد شرایط انجام میشود. عمل سینوس میتواند با عوارضی نیز همراه باشد که درصورت انجام مراقبتهای لازم بعد از جراحی، احتمال آنها بسیار کاهش مییابد. در این مطلب به همۀ آنچه لازم است دربارۀ این جراحی و مراحل انجام آن در کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت بدانید، خواهیم پرداخت.
جراحی سینوس لیفت چیست؟
سینوس لیفت که در اصطلاح به آن عمل تقویت سینوس هم میگویند، نوعی جراحی پیوند استخوان است که باعث میشود شرایط مناسب برای کاشت ایمپلنت در دهان بیمار، مهیا شود. در این جراحی، مواد استخوانی، بین فک بالا و غشای سینوس قرار میگیرد تا تراکم استخوان و بافت ناحیه را تقویت کند. برای انجام این کار، جراح باید غشای سینوس را بهسمت بالا حرکت دهد یا به عبارتی آن را بالا بکشد و بههمیندلیل است که به این جراحی، لیفت سینوس میگویند.
عمل لیفت سینوس چگونه انجام میشود؟
برای انجام این عمل، ابتدا وضعیت دهان و دندان بررسی و معاینه میشود و سپس متخصص تعیین میکند که مواد استخوانی مورد نیاز برای پیوند از کجا تهیه شود. 3 روش رایج برای این کار وجود دارد و این مواد یا از استخوانهای خودزا یعنی استخوان خود فرد گرفته میشود، یا از استخوان آلوژنیک (استخوان شخص دیگر) یا زنوگرافت که همان گرفتن پیوند استخوان از گاو است. به این ترتیب، به کمک یکی از این روشها، مواد مورد نیاز برای جراحی آماده میشود و طی چند مرحله در دهان بیمار قرار میگیرد.
مراحل انجام جراحی سینوس لیفت و مدتزمان آن
عمل سینوس با توجه به نوع آن، طی چند مرحله انجام میشود که در شیوۀ رایج آن، این مراحل عبارتاند از:
- ایجاد برش در لثه؛
- هدایت بافت بهسمت بالا جهت دسترسی به استخوان فک؛
- ایجاد برشی کوچک و دایرهای روی استخوان؛
- قراردادن مواد استخوانی و پرکردن حفره؛
- بخیهزدن و اتمام جراحی.
انجام این مراحل و پایان جراحی سینوس، معمولاً به 1 تا 2 ساعت زمان نیاز دارد. پساز آن بیمار باید به مراقبتهای بعد از جراحی عمل کند تا روند درمان او تکمیل شود و به نتیجۀ لازم برسد.
انواع جراحی سینوس لیفت کداماند؟
جراحی سینوس لیفت با توجه به میزان تحلیلرفتن استخوان و شرایط ناحیۀ مورد نظر، به 2 دستۀ باز و بسته تقسیم میشود که در ادامه به هر یک از آنها خواهیم پرداخت:
جراحی سینوس لیفت باز یا اُپن
جراحی سینوس باز، رایجترین نوع این جراحی است که با توجه به شرایط بیمار، به 2 شکل قابل انجام است؛ یکی همزمان با کاشت ایمپلنت و دیگری با تاخیر چندماهه. اگر عرض و ارتفاع استخوان فک بیمار از آمادگی نسبی برخوردار باشد، جراح میتواند در لثه برشی ایجاد کند تا به سینوس برسد، سینوس را به بالا هدایت کند، پودرهای استخوانی را در ناحیۀ مورد نظر قرار دهد و بعد از گذاشتن غشای قابل جذب بر ناحیۀ سینوس، در همان زمان ایملپنت را در جای خود قرار دهد.
اگر شرایط و بافت استخوان فک آمادگی اولیه را نداشته باشد، جراح نمیتواند بلافاصله ایمپلنت را بکارد؛ در نتیجه سینوس لیفت و پیوند استخوان را انجام میدهد تا بعد از 6 الی 10 ماه، بافت و تراکم استخوان به آمادگی لازم برای کاشت ایمپلنت برسد و سپس آن را در ناحیه جایگذاری میکند.
جراحی سینوس لیفت کلوز یا بسته
دیگر نوع جراحی سینوس، نوعِ بسته یا کلوز است که نسبت به جراحی باز، جراحت کمتری در دهان بیمار ایجاد میکند و نیازی به برش لثه ندارد. در این روش جراح به کمک ابزارهای مدرن، استخوان فک را تا ناحیۀ سینوس سوراخ میکند، سینوس را بهسمت بالا میکشد، مواد استخوانی را تزریق میکند و به این ترتیب ناحیه برای کاشت ایمپلنت آماده میشود و میتوان در همان زمان این کار را انجام داد.
تفاوت عمل سینوس باز و بسته چیست؟
تفاوت عمل سینوس باز و بسته در متدهای جراحی است. همانطور که در بخش پیشین به آن اشاره شد، در روش باز یا اُپن، جراح برشی در لثه ایجاد میکند و مواد استخوانی را در ناحیه قرار میدهد که این نوع جراحی با عوارض بیشتری همراه است و درد و تورم و کبودی را به همراه خواهد داشت. در روش بسته یا کلوز، نیازی به برش لثه نیست و با آسیب کمتری عمل لیفت سینوس انجام میشود و به همین خاطر عوارض روش باز را ندارد و دورۀ نقاهت آن بسیار کوتاه است.
بررسیها و آزمایشهای موردنیاز برای انجام سینوس لیفت چیست؟
یکی از مواردی که ممکن است بیماران، پیش از انجام جراحی به آن نیاز پیدا کنند، انجام برخی آزمایشات است. این بررسیها و آزمایشات عبارتاند از:
- بررسی تاریخچۀ پزشکی بیمار و معاینۀ فیزیکی دهان و دندان؛
- عکسبرداری اشعه ایکس جهت بررسی و ارزیابی دقیق وضعیت فک و سینوس و دندان؛
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (CBCT) جهت تصویربرداری سهبعدی و بررسی دقیقتر استخوان فک و بافت سینوس.
جراحی سینوس لیفت برای چه افرادی ضروری است؟
این جراحی یک عمل واجب برای همۀ کسانی که ایمپلنت میکنند، نیست؛ بلکه تنها افرادی نیاز به انجام آن دارند که بافت استخوانی فک بالایشان تراکم و ارتفاع لازم برای کاشت ایمپلنت را نداشته باشد. معمولاً افرادی که به بیماری پریودنتال، سرطان و نقصهای مادرزادی دچارند یا دندانهای فک بالا را از دست دادهاند و استخوانشان تحلیل رفته است، چنین وضعیتی دارند و باید لیفت سینوس انجام دهند.
سن انجام جراحی لیفت سینوس چقدر است؟
انجام این عمل به شرایط هر بیمار و وضعیت فک و دهانش بستگی دارد، بااینحال معمولاً این عمل برای افرادی که بین 22 تا 65 سال هستند، انجام میشود.
مزایای جراحی سینوس لیفت چیست؟
مهمترین مزیت این جراحی، ایجاد فضای مناسب و کافی برای انجام ایمپلنت است. علاوهبرآن، انجام لیفت سینوس باعث میشود که احتمال شلشدن و افتادن ایمپلنت نیز به شکل چشمگیری کاهش پیدا کند و خیال بیماران از نتیجهبخشی درمانشان، آسوده باشد.
عوارض و معایب جراحی سینوس لیفت چیست؟
یکی از مهمترین دغدغههای بیماران در رابطه با این جراحی، عوارض و مشکلاتی است که بر اثر آن ممکن است پدیدار شود. این عوارض را میتوان به 2 دستۀ کوتاهمدت و بلندمدت تقسیم کرد که برخی از آنها بلافاصله بعد از عمل بروز پیدا میکنند و برخی از آنها ممکن است بعدا به وجود بیایند یا ادامه پیدا کنند. در زیر به هر یک از این موارد خواهیم پرداخت:
عوارض کوتاهمدت
عوارض کوتاهمدت که بلافاصله بعد از عمل بروز میکنند و معمولاً زود برطرف میشوند، عبارتاند از:
- بیحسی ناشی از بیحسی موضعی؛
- درد؛
- تورم؛
- خونریزی لثه یا حتی بینی؛
- احساس انسداد یا پربودن سینوسها؛
- در موارد نادر، احساس سرگیجه که موقت است.
عوارض بلندمدت
دستۀ دیگری از عوارض، بلندمدت و جدیتر هستند که نیاز به اقدامات درمانی دارند و درصورت عدم پیگیری، میتوانند برای بیمار مشکلساز شوند و او را به خطر بیندازند. این عوارض شامل موارد زیر است:
- سوراخشدن غشای سینوس حین جراحی: یکی از شایعترین عوارض این جراحی، سوراخشدن غشای سینوس است که ممکن است حین عمل پیش بیاید. در این شرایط جراح با یک بخیه و ترمیم، مسئله را حل میکند؛ اما اگر وضعیت غشا خوب نباشد و مشکل پیچیدهای رخ بدهد، جراحی متوقف میشود و باید مدت زیادی بگذرد تا غشا بهبود یابد تا بعد از آن بتوان درمان را از سر گرفت.
- عفونت سینوس: دیگر عارضهای که ممکن است برای بعضی از بیماران به وجود بیاید، عفونت و تجمع چرک در سینوس است. گرچه عفونت جزو عوارض نادر در این نوع جراحی است، اما بههرحال در هر عملی احتمال بروز عفونت هست و دلیل آن به موارد مختلفی مثل مواد و ابزار آلوده و … برمیگردد.
- شکست ایمپلنت: یکی دیگر از عوارضی که ممکن است بعد از جراحی سینوس رخ بدهد، پیوندنخوردن ایمپلنت با بافت استخوانی است که به آن شکست ایمپلنت میگویند. چنین عارضهای بسیار نادر است بااینحال همانطور که ممکن است ایمپلنت با بافت استخوان طبیعی بعضی از افراد پیوند نخورد، ممکن است به بافت پیوندی نیز متصل نشود و به شکست ایمپلنت و درمان بینجامد.
علاوهبر موارد فوق ممکن است، بیماران عوارضی مثل کبودی و تغییر رنگ زیر چشم را نیز تجربه کنند که بیشتر در افراد مسن رخ میدهد و دلیل آن آسیبدیدن رگهای خونی حین جراحی یا عدم مراقبتهای لازم بیمار بعد از جراحی است. این عارضه از نظر زیباییشناسی مشکلآفرین میشود و خطر خاصی ندارد و معمولاً بعد از 2 هفته برطرف میشود.
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کرد؟
اینکه بیماران چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنند، به نوع عوارض و شدت آن بستگی دارد. عوارض کوتاه مدت جراحی سینوس معمولاً خطر خاصی ندارند و تنها درصورتی که بیشتر از 2-3 روز ادامه پیدا کنند و به تب منجر شوند، لازم است که بیمار نزد پزشک خود برود و معاینه شود؛ اما در رابطه با عوارض بلندمدت و جدیتر اوضاع به این شکل نیست و به محض احساس علائم، فرد باید سریعا به دکتر مراجعه کند تا با اقدامات لازم از گسترش آسیب جلوگیری به عمل آید.
دوران نقاهت سینوس لیفت چقدر است؟
دوران نقاهت افراد بعد از جراحی لیفت سینوس به عوامل مختلفی مثل شرایط دهان و فک، قوای بدنیشان، انجام درست مراقبتهای بعد از جراحی و… بستگی دارد، بااینحال بهطور معمول دورۀ نقاهت و بهبودی این بیماری بین 2 الی 3 هفته متغیر است.
مراقبتهای بعد از جراحی سینوس لیفت: دستورالعملهای بعد از عمل
نتیجهبخشبودن انواع درمان و جراحی، جز با انجام مراقبتهای بعد از آن ممکن نیست. بههمیندلیل بیماران لازم است بعد از عمل خود، برخی نکات را رعایت کنند که مشکلی برایشان پیش نیاید. این نکات مراقبتی را میتوان به بخشهای زیر تقسیم کرد:
پرهیز از واردشدن فشار به بینی
یکی از مهمترین مراقبتهای لازم بعد از جراحی سینوس، پرهیز از رفتارهایی است که میتواند به بینی فشار بیاورد؛ زیرا باعث خونریزی شدید، حرکت مواد استخوانی در دهان و بازشدن بخیهها میشود. آنچه بیماران باید بعد از عمل، به رعایت آن پایبند باشند، عبارتاند از:
- قرارنگرفتن در موقعیتهایی که باعث تحریک بینی و عطسه میشود؛
- درصورت نیاز، عطسهکردن با دهان باز؛
- پرهیز از تفکردن و فوتکردن؛
- عدم استفاده از نی برای نوشیدن نوشیدنیها؛
- پرهیز از سفر با هواپیما و غواصی دستکم به مدت یک ماه بعد از جراحی؛
- خودداری از بلندکردن و پایینگذاشتن و حرکتدادن اجسام سنگین؛
- عدم نواختن ابزارهای موسیقی که نیاز به دمیدن دارند.
مدیریت درد و پیشگیری از عفونت
معمولاً بیماران بعد از جراحی تا مدتی احساس درد و ناراحتی دارند. بههمیندلیل بهتر است پیش از عمل، خوردن برخی داروها را شروع کنند تا از شروع درد جلوگیری شود. به این منظور میتوان با مشورت و تجویز پزشک از برخی مسکنها مثل استامینوفن، ایبوپروفن، نوافن و… استفاده کرد که زمان مصرف آنها بین 6 تا 8 ساعت است. همچنین برای پیشگیری از عفونت و التهاب نیز مصرف آنتیبیوتیکها و برخی داروهای ضدالتهاب توصیه میشود.
مدیریت خونریزی بعد از جراحی
دیگر موردی که بعد از عمل باید به آن توجه کرد، خونریزی بعد از آن است. این خونریزی که ممکن است در ناحیۀ دهان و بینی رخ بدهد، معمولاً به شکل خفیف و گاهگاهی است و میتواند تا 3 روز بعد از عمل ادامه پیدا کند. برای تسکین و کاهش این عارضه میتوان از روشهای زیر کمک گرفت:
- بعد از عمل، پد یا گازاستریل به مدت 30 دقیقه روی محل جراحی نگه داشته شود؛
- پرهیز از جویدن پد؛
- تعویض پد هر 30 دقیقه یکبار تا وقتی که خونریزی کاهش یابد؛
- درصورت ادامۀ خونریزی، قراردادن کیسۀ چای سیاه مرطوب بر محل جراحی با کمی فشار بهمدت 30 دقیقه؛
- پرهیز از فعالیتهای فیزیکی سنگین و ورزش شدید که منجر به افزایش ضربان قلب و گردش خون میشوند؛
- مراجعه به دندانپزشک درصورت قطعنشدن خونریزی و ادامهیافتن آن.
تسکین تورم و کبودی
تورم و کبودی یکی از دیگر از عوارض شایع جراحی سینوس لیفت است که معمولاً 3 روز بعد از عمل شدید میشود و بعد از 5 روز فروکش میکند. در این زمان میتوان از موارد زیر برای کاهش ورم و تسکین آن کمک گرفت:
- استفاده از کمپرس یخ در 36 ساعت اول بعد از جراحی (20 دقیقه روی صورت و 5 دقیقه استراحت)؛
- قراردادن سر بالاتر از قلب هنگام استراحت و خواب؛
- استفاده از حولۀ گرم، 36 ساعت بعد از عمل.
رعایت بهداشت و شستوشوی دهان
رعایت بهداشت و تمیزنگهداشتن دهان یکی دیگر از مراقبتهای مهم بعد از جراحی است؛ زیرا از تجمع باکتریها و بالارفتن احتمال عفونت، جلوگیری میکند. البته نباید بلافاصله بعد از عمل مسواک زد. بهتر است این کار به 24 ساعت بعد موکول شود و سپس با یک خمیردندان ملایم و مسواک نرم، این کار را انجام داد. آبکشی خشن و تفکردن کف نیز توصیه نمیشود؛ چون فشار اضافه به دهان وارد میکند.
در این دوره، درصورت تجویز پزشک، میتوان از دهانشویۀ کلرهگزیدین نیز تا 7 روز و روزی 2 مرتبه استفاده کرد که میتواند محیط دهان را پاکسازی کند. استفاده از آبنمک گرم نیز همین کارایی را دارد و به تسکین لثه کمک میکند.
پیروی از یک برنامۀ غذایی مناسب
دیگر مراقبت لازم بعد از عمل، مربوط به تغذیه است. توصیه میشود بیماران بعد از جراحی به نکات زیر عمل کنند:
- نوشیدن مایعات بسیار پساز جراحی (ترجیحاً آب)؛
- پرهیز از نوشیدن نوشیدنیهای گازدار مثل نوشابه تا 72 ساعت بعد از عمل؛
- خوردن غذاهای نرم و سبک مثل پورهها تا چند روز بعد از عمل؛
- پرهیز از خوردن غذاهای جویدنی تا رفع کامل بیحسی؛
- عدم مصرف غذاها و نوشیدنیهای گرم تا یک هفته بعد از جراحی.
پرهیز از دخانیات
مصرف دخانیات بعد از جراحی میتواند باعث اختلال در بهبود و بروز مشکلات بسیاری مثل ایجاد حفرۀ خشک، عفونت، پایینآمدن احتمال پیوند استخوان و… شود؛ بههمیندلیل تاکید میشود که بیماران حداقل 2 هفته بعد از عمل، از مصرف هرگونه دخانیات اعم از سیگار، قلیان، ویپ، پیپ، الکل و… خودداری کنند.
بعد از عمل سینوس لیفت چگونه بخوابم؟
به علت عوارضی مثل خونریزی و تورم و کبودی، بهتر است که بیمار بعد از انجام جراحی تا چند روز به پشت بخوابد و هنگان خواب و استراحت، سرش بالاتر از بدن و قلبش باشد.
آیا بعد از جراحی سینوس لیفت میتوانم ورزش کنم؟
انجام فعالیتهای فیزیکی سنگین مثل ورزش تا چند هفته بعد از عمل ممنوع است؛ زیرا میتواند باعث بازشدن بخیهها و خونریزی و… شود. ازسرگرفتن فعالیتهای ورزشی بعد از جراحی، باید با مشورت دندانپزشک باشد.
آیا سینوس لیفت برای ایمپلنت دندان ضروری است؟
انجام این جراحی برای همۀ افراد ضروری نیست. در حالت نرمال، فک بالای انسانها فضای کافی برای کاشت ایمپلنت را دارد و بدون انجام عمل خاصی مثل پیوند استخوان میتوان ایمپلنت را در فک آنها جاگذاری کرد. در برخی موارد که میتواند به دلایل مختلفی مثل نقص مادرزادی و بعضی از بیماریها و تحلیل استخوان باشد، فک افراد، فضای کافی برای کاشت ایمپلنت را ندارد و بههمیندلیل به جراحی نیاز پیدا میکنند. برای این دسته از افراد، انجام چنین عملی برای ایمپلنت دندان ضروری است.
سخن پایانی
کاشت ایمپلنت یکی از بهترین درمانها برای جبران دندانهای ازدسترفته است. برای انجام موفقیتآمیز این درمان، نیاز است که فک بیمار از بافت استخوانی و فضای کافی برخوردار باشد تا بتوان ایمپلنت را در آن قرار داد. در برخی از افراد این شرایط وجود ندارد و بههمیندلیل به جراحی سینوس لیفت نیاز پیدا میکنند که نوعی پیوند استخوان است و باعث میشود در فک بالا، فضای کافی برای انجام ایملپنت به وجود بیاید. این جراحی انواع مختلفی دارد و میتواند با برخی عوارض همراه باشد که شما میتوانید برای کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص به کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت مراجعه کنید.