ایمپلنت دندان، روشی موثر برای جایگزین‌کردن دندان‌های ازدست‌رفته است که درصورت مراقبت درست می‌تواند تا سالیان سال دوام بیاورد و عملکردی کاملاً مشابه با یک دندان طبیعی داشته باشد. اغلب کسانی که از این روش درمانی استفاده می‌کنند، معمولاً به مشکل خاصی برنمی‌خورند؛ اما در برخی از موارد ممکن است به‌دلایل مختلفی ایمپلنت دچار اشکال شود و آسیب ببیند. در چنین شرایطی بیمار حتماً باید برای حل مسئله پیگیر شود و به کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت مراجعه کند تا به کمک متخصص از گسترش آسیب‌ها جلوگیری به عمل آید. در این مقاله قصد داریم به یکی از این مشکلات، یعنی لق شدن ایمپلنت دندان، علائم، درمان و راه‌های جلوگیری از آن بپردازیم.
منظور از لق شدن ایمپلنت دندان چیست؟
ایمپلنت دندان یکی از درمان‌های پرکاربرد در دندانپزشکی است که برای جبران دندان‌هایی که به دلایل مختلف از بین رفته‌اند، به کار می‌رود. ایمپلنت شامل 3 قسمت به نام‌های فیکسچر (پایۀ ایمپلنت)، اباتمنت (قطعۀ متصل‌کنندۀ پایه و تاج) و پروتز یا همان تاج مصنوعی است و از آنجا که فیکسچر کاملا در استخوان فک محکم می‌شود و باقی قطعات به آن متصل می‌شوند، بسیار ثابت و مقاوم است، به‌راحتی دچار مشکل نمی‌شود و تکان نمی‌خورد. با این حال برخی از افرادی که تحت این درمان قرار گرفته‌اند، ممکن است بعداز مدتی حس کنند ایمپلنت دندانشان لق شده است یا حرکت می‌کند و نواحی اطراف آن قرمز و متورم است. این مشکل می‌تواند در هر 3 قطعۀ ذکرشده رخ بدهد و وقتی از لق شدن ایمپلنت دندان صحبت می‌کنیم، منظور ما لق‌شدن روکش ایمپلنت، کنده‌شدن دندان ایمپلنت و لق‌شدن فیکسچر یا پیچ ایمپلنت است. شل‌شدن این قطعات به‌دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
علائم لق شدن ایمپلنت چیست؟ از کجا بفهمیم ایمپلنت لق شده است؟
بروز هر آسیب و عارضه‌ای بعداز درمان‌های دندانپزشکی، با علائمی همراه است که بیماران را متوجه وجود یک مشکل می‌کند. لق شدن ایمپلنت نیز از این قاعده مستثنا نیست و معمولاً با نشانه‌هایی همراه است که شایع‌ترین آن‌ها عبارتاند از:
- احساس درد در ناحیۀ ایمپلنت؛
- خونریزی اطراف دندان؛
- درد و تورم لثه در اطراف ایمپلنت؛
- احساس حرکت دندان؛
- درآمدن کامل ایمپلنت؛
- دشوارشدن جویدن و گاززدن؛
- فرورفتگی لثه.
درصورت احساس یک یا چند مورد از این علائم، بیمار باید در اولین فرصت به دندانپزشکی مراجعه کند تا از گسترش آسیب و بروز التهاب و عفونت شدید، جلوگیری شود.
دلایلی که باعث می‌شود ایمپلنت دندان لق شود، چیست؟
علت شل‌شدن ایمپلنت و حرکت‌کردنش ممکن است برای خیلی از افراد سوال‌برانگیز باشد. در پاسخ به این سوال باید گفت که بروز این مشکل در افراد مختلف دلیل یکسانی ندارد و می‌تواند در هر فرد متفاوت باشد و تشخیص آن برعهدۀ پزشک است. باوجوداین، مهم‌ترین علل شل‌شدن ایمپلنت را می‌توان در موارد زیر جست‌وجو کرد:
شل‌شدن پیچ ایمپلنت
همان‌طور که در بخش‌های پیشین به آن اشاره شد، ایمپلنت از 3 بخش تشکیل می‌شود که مهم‌ترین قسمت آن فیکسچر یا پایۀ ایمپلنت است. زمانی که این پایه به‌درستی جای‌گذاری نشود یا از استخوان فک جدا شود، سایر اجزا نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرند و ایمپلنت، لق می‌شود.
تحلیل استخوان فک
از دیگر دلایل اصلی لق شدن ایمپلنت، تحلیل‌رفتن استخوان فک و کاهش تراکم آن است؛ زیرا ایمپلنت در این بخش از دهان قرار می‌گیرد و به استخوان آن جوش می‌خورد. افرادی که به‌دلایل مختلفی مثل کهولت سن، ابتلا به برخی از بیماری‌ها مثل دیابت و سرطان و … تراکم استخوانشان کم می‌شود یا تحلیل می‌رود، بیشتر در معرض شل‌شدن ایمپلنت قرار می‌گیرد. علاوه‌براین اگر در ابتدای درمان استخوان فک در حال بهبودی باشد و رگ‌های خونی کمتری برای اتصال وجود داشته باشد، ایمپلنت دندان لق می‌شود و این نیز از دلایل بروز چنین عارضه‌ای است.
ابتلا به بیماری‌های لثه
بیماری پریودنتال یا بیماری لثه و التهاب آن، یکی دیگر از دلایل لق شدن ایمپلنت دندان است؛ چراکه استخوان و بافت‌های اطراف ایمپلنت را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای جلوگیری از بیماری‌های لثه رعایت بهداشت روزانۀ دهان و دندان ضروری است و درصورت سهل‌انگاری احتمال آسیب به ایمپلنت بسیار بالا می‌رود.
وجود عفونت و التهاب
عفونت از دیگر دلایل شایع لقی ایمپلنت است. زمانی که باکتری‌های مضر وارد لثه، سینوس، استخوان فک و نواحی مختلف دهان و دندان بشوند، عفونت رخ می‌دهد که برای سلامت ایمپلنت بسیار مضر است و می‌تواند باعث بروز آبسه در این ناحیه بشود و در نهایت ایمپلنت را لق کند.
ضربه به صورت یا شکستگی
واردشدن ضربه به صورت یا شکستگی صورت یکی دیگر از علت‌های آسیب‌دیدن و شل‌شدن ایمپلنت است. حتی اگر در لحظه این اتفاق نیفتد ممکن است اثرات ضربه به‌مرور باعث حرکت ایمپلنت و ازبین‌رفتن ثبات و استحکامش شود؛ بنابراین توصیه می‌شود درصورت وقوع چنین اتفاقاتی، بیمار بلافاصله به دندانپزشکی مراجعه کند تا ایمپلنت برداشته شود و از عوارضی مثل عفونت و تحلیل استخوان فک که به‌مرور ایجاد خواهد شد، در امان بماند.
روش‌های موثر برای جلوگیری از لق شدن ایمپلنت دندان
ازآنجاکه پیشگیری همیشه بهتر از درمان است و بروز هرگونه عارضه و مشکلی باعث زحمت و هزینۀ اضافی است، توصیه می‌شود بیمارانی که تحت درمان ایمپلنت و کاشت دندان قرار گرفته‌اند حتماً به توصیه‌های دندانپزشک خود عمل کنند و مراقبت‌های لازم را انجام بدهند تا آسیبی ایجاد نشود. برخی از موثرترین روش‌ها برای جلوگیری از شل‌شدن ایمپلنت عبارتاند از:
- انجام چکاپ‌های منظم دندانپزشکی: چکاپ‌های 6ماهه یا سالانۀ دندانپزشکی، مهم‌ترین راه پیشگیری از انواع عفونت‌ها و آسیب‌هایی دهانی و عوارضی مثل لقی ایمپلنت است. خیلی از افراد به‌دلایل مختلفی مثل فوبیای دندانپزشکی، ترس از محیط‌های درمانی، مشغلۀ زیاد یا تنبلی و … از مراجعۀ منظم به دندانپزشکی امتناع می‌کنند؛ اما باید دانست که این کار باعث تشخیص زودهنگام مشکلات دهان و دندان و جلوگیری از بروز یا پیشروی آن‌ها می‌شود و افرادی که این کار را نمی‌کنند بیشتر در معرض آسیب قرار می‌گیرند.
- انجام درمان ایمپلنت در مراکز معتبر: مراجعه به مراکز معتبری مثل کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت، یکی دیگر از راه‌های جلوگیری از بروز این عارضه است. این مراکز با داشتن تخصص و مهارت زیاد و استفاده از تجهیزات مدرن، می‌توانند فرایند درمان را با دقت و کیفیت بالاتری انجام دهند و مانع بروز مشکلاتی مثل لقی ایمپلنت و شکست درمان شوند.
- رعایت بهداشت دهان و دندان: از بدیهی‌ترین راه‌های پیشگیری از هرگونه آسیب دهانی و التهابات و عفونت‌ها، رعایت بهداشت و استفادۀ روزانه از مسواک، نخ دندان و دهانشویه است. رعایت این نکات، جلوی تجمع باکتری‌های مضر را می‌گیرد و درنتیجه به برخی از دلایل لق شدن ایمپلنت مثل عفونت و بیماری پریودنتال اجازۀ بروز و ظهور نمی‌دهد.
- پرهیز از خوردن غذاهای سفت: خوردن بعضی از غذاهای سفت و به‌ویژه شکستن آجیل با دندان، نه‌تنها به دندان‌های طبیعی آسیب می‌زند و باعث ترک‌خوردن و شکستگی آن‌ها می‌شود، بلکه می‌تواند به استحکام ایمپلنت نیز آسیب بزند و آن را از میزانیِ اولیه دربیاورد؛ در نتیجه بهتر است بعداز انجام این درمان، اصلاحاتی در رژیم غذایی و برخی رفتارهای مربوط به آن انجام شود.
آیا امکان سفت‌کردن ایمپلنت دندان لق‌شده وجود دارد؟
خوشبختانه بیشتر اوقات لق شدن ایمپلنت دندان قابل‌حل است و دندانپزشک می‌تواند آن را سفت کند؛ اما برای اینکه تشخیص داده شود آیا این کار امکان‌پذیر است یا خیر، باید دلایل لق‌شدن آن بررسی شود. درصورتی‌که مشکل به قطعات ایمپلنت مربوط باشد، امکان حفظ آن و سفت‌کردنش وجود دارد؛ اما درصورتی‌که لق‌شدگی به‌علت عفونت‌های اطراف، ضربه به صورت و ازدست‌دادن استخوان فک باشد، قابل سفت‌کردن نیست و دندانپزشک ناچار است ایمپلنت را خارج کند تا در زمان مناسب جایگزین شود.
چرا نباید به ایمپلنت لق‌شده ضربه وارد شود؟
وقتی بیمار متوجه حرکت ایمپلنت و لق‌شدن آن می‌شود هرگز نباید به آن ضربه بزند یا فشار وارد کند؛ زیرا این کار باعث می‌شود که ایمپلنت از استخوان اطراف خود جدا شود و علاوه‌بر آن، درد و ناراحتی حاصل از این عارضه بیشتر و شدیدتر شود. بهترین کاری که در چنین شرایطی می‌توان کرد مراجعه به کلینیک دندانپزشکی است تا با بررسی علت مسئله و معاینۀ عفونت و وضعیت دهان، دندانپزشک بهترین درمان را برای رفع مشکل در نظر بگیرد. در این زمان ممکن است عکس‌برداری اشعه ایکس یا سی‌تی‌اسکن توصیه شود تا بتوان وضعیت ایمپلنت و نواحی اطراف آن را به‌خوبی بررسی کرد.
عفونت ایمپلنت دندان چیست؟
ایمپلنت‌های دندانی در برخی موارد ممکن است دچار عفونت شوند. این مشکل خود را با التهاب لثه، طعم و بوی نامطبوع در دهان و خونریزی یا خروج چرک از لثه نشان می‌دهد که درصورت عدم پیگیری می‌تواند به تحلیل استخوان فک و عفونی‌شدن دندان‌ها منجر شود. عفونت ایمپلنت می‌تواند به‌دلایل مختلفی اتفاق بیفتد که همۀ آن‌ها را می‌توان در عدم رعایت بهداشت دهان و دندان خلاصه کرد. برخی از شایع‌ترین دلایل عفونت ایمپلنت دندان عبارتاند از:
- نخوردن آب کافی: خوردن آب کافی و هیدراته‌بودن بدن و دهان، مسئله‌ای بسیار مهم در سلامت دهان و دندان و خروج باکتری‌های مضر است. احتمال بروز عفونت و آسیب‌ها در کسانی که آب کافی نمی‌نوشند، بالاتر از سایر افراد است.
- مصرف زیاد قند و شیرینی: قند و شکر مصنوعی دشمنان دهان و دندان هستند و از دیگر عوامل ایجاد عفونت‌های ایمپلنت محسوب می‌شوند. کسانی که می‌خواهند سلامت دهان و دندانشان حفظ شود باید مصرف قند و شکر را در رژیم غذایی خود بسیار محدود کنند.
- رعایت‌نکردن بهداشت روزانۀ دهان و دندان: عدم مراقبت روزانه از دهان و دندان از دیگر دلایل عفونت ایمپلنت است. افرادی که حداقل 2 بار در روز از مسواک و نخ دندان استفاده نمی‌کنند و دندان‌های خود را نادیده می‌گیرند، بیشتر از باقی افراد مستعد عفونت ایمپلنت و پوسیدگی دندان و… هستند.
- لق شدن ایمپلنت دندان: یکی دیگر از مهم‌ترین دلایل عفونت ایمپلنت، لق‌شدن آن است که باعث التهاب و خونریزی لثه می‌شود و اگر این مشکل در سریع‌ترین زمان ممکن برطرف نشود و پیگیری‌های لازم صورت نگیرد، مرحلۀ بعدی، عفونت ایملپنت و گسترش آسیب‌ها به نواحی اطراف ایمپلنت، لثه، استخوان فک و… است.
موارد فوق مهم‌ترین دلایل بروز عفونت ایمپلنت هستند و نکتۀ حائز اهمیت این است که این عفونت با صبرکردن و روش‌های خانگی قابل درمان نیست و درصورت بروز آن حتماً باید به دندانپزشک مراجعه کرد تا اقدامات لازم صورت بگیرد و داروهای مناسب برای بیمار تجویز شود.
سخن پایانی
ایمپلنت دندان از درمان‌های موثر در حوزۀ دندانپزشکی است که به‌کمک آن می‌توان جای خالی دندان‌های طبیعی ازدست‌رفته را با کاشت دندان مصنوعی پر کرد. ایمپلنت سالم در جای خود محکم است و هیچ‌گونه حرکتی ندارد و به‌دلیل همین استحکام است که می‌تواند سال‌ها مثل دندان طبیعی در دهان حضور داشته باشد و انجام وظیفه کند. در برخی از موارد بنا به دلایلی لق شدن ایمپلنت ممکن است اتفاق بیفتد که درصورت مشاهدۀ هرگونه علائم مبنی بر لق‌شدن آن، بیمار باید فوراً به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کند تا مشکل برطرف شود و بتوان از گسترش آسیب‌ها جلوگیری کرد.
