ایمپلنت دندان یکی از راهکارهای بسیار کاربردی برای جایگزین‌کردن دندان جدید با دندان‌های از دسته‌رفته است. اگرچه جراحی ایمپلنت عموم افرادی که این پروسه درمانی را برای خود انتخاب می‌کنند، در نهایت موفقیت‌آمیز است؛ اما در مورد افراد سیگاری، تردیدهای بسیاری برای پزشکان و متخصصان وجود دارد؛ چراکه پروسه کاشت ایمپلنت دندان در افراد سیگاری معمولاً با شکست مواجه می‌شود. بر همین اساس قصد داریم در ادامه روند کاشت ایمپلنت برای سیگاری‌ها و باید و نبایدهایی را که این بیماران در طول پروسه درمان ملزوم به رعایت آن‌ها هستند، شرح دهیم. با ما همراه باشید.
آیا امکان کاشت ایمپلنت برای افراد سیگاری وجود دارد؟
امکان انجام جراحی و کاشت ایمپلنت به‌طورکلی برای افراد سیگاری وجود دارد؛ اما متاسفانه مصرف سیگار و نیکوتین باعث می‌شود خطر و احتمال شکست‌خوردن این پروسه درمانی افزایش پیدا کند و این مسئله علل مختلفی دارد که در بخش‌های بعدی بررسی خواهیم کرد. به‌همین‌علت هم بیشتر متخصصان و دندانپزشکان، جراحی ایمپلنت را برای افراد سیگاری انجام نمی‌دهند؛ اما در کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت زیر نظر بهترین متخصصان کشور امکان جراحی و کاشت ایمپلنت برای افراد سیگاری با رعایت نکات مراقبتی خاص و ویژه‌ای وجود دارد. در چنین شرایطی پزشک از شما می‌خواهد که پیش‌از انجام جراحی برای مدتی سیگارکشیدن را ترک کنید و اجازه دهید سموم سیگار از فضای دهان شما خارج شود. سپس می‌توانید با نظر پزشک فرایند کاشت دندان را شروع کنید.
اثرات مخرب مصرف سیگار بر استخوان فک
یکی از مشکلاتی که سیگار برای دهان و دندان پیش می‌آورد، اثرات مخرب آن بر استخوان فک است. در حقیقت سیگار باعث تحلیل‌رفتن استخوان‌های فک می‌شود و در آن ناخیه عفونت و التهاب زیادی را ایجاد می‌کند که بسیار خطرناک است. التهاب لثه و عفونت، از جوش‌خوردن ایمپلنت‌ها به استخوان فک جلوگیری می‌کند و نتیجه این اتفاق، لق‌شدن پایههای ایمپلنت و جداشدن تاج دندان کاشته‌شده خواهد بود.
چرا مصرف سیگار احتمال ابتلا به عفونت و شکست ایمپلنت را افزایش می‌دهد؟
ایمپلنت دندان در افراد سیگاری معمولاً به شکست منجر می‌شود و این اتفاق دلایل مختلفی دارد. برای مثال دود سیگار باعث ایجاد صدمات مختلف به فک و لثه بیمار می‌شوذ و ساختار داخلی دهان فرد سیگاری را کاملا تغییر می‌دهد. این مسئله عموماً به عدم تولید صحیح بزاق در دهان و خشک‌شدن دهان منجر می‌شود که خود مشکلات بسیار زیادی را به‌همراه دارد. در حقیقت این بزاق دهان است که از پوسیدگی دندان‌ها و آسیب‌های مختلف لثه جلوگیری می‌کند و دود سیگار با ازبین‌بردن غدد ترشح‌کننده بزاق، مشکلات زیادی را برای لثه، فک و دندان‌ها به وجود می‌آورد. علاوه‌براین، عدم ترشح بزاق می‌تواند ایمپلنت‌ها را دچار مشکلاتی مانند عفونت و پوسیدگی کند.
تاثیر دیگری که سیگار بر روی عملکرد دهان و دندان و وضعیت ایمپلنت می‌گذارد، از طریق نیکوتین است. نیکوتین به هر طریقی که وارد بدن شود، عملکرد خون‌رسانی را مختل می‌کند و مانع از ورود اکسیژن به بافت‌های مختلف بدن، خصوصاً لثه و فک می‌شود. زمانی که جراحی ایمپلنت انجام می‌شود، بیمار باید چند ماه دوران نقاهت خود را بگذارند تا موضع جراحی ترمیم شود و پایههای ایمپیلنت به استخوان فک جوش بخورد. واضح است که اکسیژن مهم‌ترین عامل بهبود کامل ناحیه است و نرسیدن آن به لثه و استخوان فک روند بهبودی ناحیه جراحی‌شده را با اختلال مواجه می‌کند و در نتیجه پروسه کاشت ایمپلنت شکست می‌خورد؛ چراکه نیکوتین سیگار اجازه نمی‌دهد ایمپلنت در جای خود باقی بماند و بر لثه بیمار مسلط شود. در نهایت هم پایه ایمپلنت از جای خود جدا و درمان متوقف می‌شود.
توصیه‌های مراقبتی برای کاشت ایمپلنت در افراد سیگاری
به‌طورکلی پزشکان توصیه می‌کنند در صورت استعمال مکرر دخانیات پروسه جراحی ایمپلنت با مشکلات متعددی مواجه می‌شود؛ اما اگر قصد انجام جراحی ایمپلنت را دارید و از قضا سیگاری هم هستید، باید چند نکته مراقبتی را رعایت کنید تا روند درمانتان تکمیل شود. این نکات و توصیه‌های مراقبتی عبارت‌اند از:
- پیش‌از انجام جراحی ایمپلنت دندان خود باید وضعیت سیگار کشیدنتان را با پزشک مطرح و سعی کنید در طول دوران درمان نکاتی که به شما گوشزد می‌شود را تحت هر شرایطی رعایت کنید.
- حداقل ۱۰ روز پیش‌از جراحی ایمپلنت و دو ماه بعداز کاشت دندان‌های جدید استعمال دخانیات و سیگار کشیدن ممنوع است.
- در طول این دوران باید دندان‌های خود را مرتب مسواک بزنید و حتماً به شکل منظم در فواصل زمانی مشخص از دهانشویه مخصوص افراد سیگاری استفاده کنید.
- مرتبا و به‌شکل دوره‌ای باید برای انجام چکاپ دندان‌هایتان به کلینیک مراجعه کنید تا وضعیت ایمپلنت‌ها بررسی و در صورت وجود مشکل سریعا از پیشروی آن جلوگیری شود.
آیا افراد سیگاری می توانند کاشت ایمپلنت دندان را انجام دهند؟
تکمیل روند درمان ایمپلنت دندان در افراد سیگاری انجام می‌شود؛ اما به‌دلیل مشکلاتی که سیگارکشیدن برای این بیماران به وجود می‌آورد، بسیاری از پزشکان ترجیح می‌دهند از پذیرش مراجعان سیگاری خودداری کنند؛ اما متخصصان کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت تلاش می‌کنند با نهایت دقت و حوصله نکات مراقبتی را برای افراد سیگاری توضیح دهند تا بتوانند کار ایمپلنت دندان را برای آن‌ها انجام دهند. واضح است که فرایند درمان و پروسه‌ای که افراد سیگاری برای بهبود لثه و استخوان فک از سر می‌گذارنند با دیگر افراد متفاوت است و توصیه می‌شود که افراد سیگاری شبک زندگی خود را تغییر دهند و زندگی سالم و بدون دخانیات را جایگزین آن کنند.
افراد سیگاری تا چند وقت بعداز کاشت ایمپلنت نباید سیگار بکشند؟
به‌طورکلی به بیماران سیگاری توصیه می‌شود از ۱۰ روز قبل‌از عمل جراحی و حداقل تا یک یا دو ماه پس‌از انجام آن به‌هیچ‌وجه سیگار نکشند. مشخصاً افراد سیگاری به‌دلیل وضعیت لثه و استخوان‌های فکشان باید نکات مراقبتی را به‌شکل جدی‌تری رعایت کنند تا شانس موفقیت در پروسه کاشت ایمپلنت برای آن‌ها بیشتر شود. همچنین باید در طول این دوران با غذاهای تقویتی بدن خود را برای ترمیم لثه آماده‌تر کنند. اینکه بیمار دقیقاً چند وقت پس‌از انجام جراحی می‌تواند مجدداً سیگار بکشد، به نظر پزشک و وضعیت دهان و دندان بیمار بستگی دارد و بیمار با تصمیم اشتباه خود نباید پروسه پرهزینه کاشت ایمپلنت را با شکست مواجه کند. خصوصاً که در روزهای اول پس‌از جراحی و کاشت پایههای ایمپلنت در استخوان فک درست در ناحیه جراحی‌شده و اطراف آن لخته‌های خون به وجود می‌آید که می‌تواند از ورود باکتری‌ها، آلودگی و مواد غذایی به محل کاشت جلوگیری کند. استعمال دخانیات و سیگارکشیدن یکی از مواردی است که این لخته‌ها را از بین می‌برد و باعث ایجاد عارضه دردناک حفره خشک می‌شود. بنابراین مهم است که پس‌از انجام جراحی ایمپلنت، بیمار به نکات و توصیه‌های دندانپزشک خود مبنی بر عدم استعمال دخانیات توجه کند.
چرا ایمپلنت دندان در افراد سیگاری چالش برانگیز است؟
جراحی ایمپلنت برای بیشتر افراد موفقیت‌آمیز است و کمتر نمونه‌ای وجود داشته است که دندان کاشته‌شده را پس بزند و این پروسه با شکست مواجه شود؛ اما پروسه کاشت ایمپلنت دندان در افراد سیگاری چالش‌های زیادی از هر نظر هم برای خود بیمار و هم برای پزشک به‌همراه دارد که دلیل آن را باید در تغییر وضعیت سیستم ایمنی و تحلیل‌رفتن استخوان فک بیمار بررسی کرد.
کاهش سیستم ایمنی
نیکوتین و ترکیبات سمی سیگار کاملاً روی عروق محیطی بافت دهان تاثیرگذار هستند و همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم، باعث ایجاد اختلال در جریان گردش خون و ضعف سیستم ایمنی بدن می‌شوند. نتیجه این مشکل در نهایت عدم توانایی بدن در بهبود زخم‌ها و ناحیه جراحی‌شده خواهد. در رابطه با تاثیر نیکوتین سیگار بر روی بزاق تولیدشده اطلاعاتی به شما دادیم. همان‌طور که گفتیم، نیکوتین سیگار غدد ترشح‌کننده بزاق را از بین می‌برد و هم باعث خشک‌شدن دهان و هم باعث ایجاد عفونت در موضع جراحی می‌شود. علاوه‌براین، ترکیبات سمی سیگار بافت‌های داخل دهان را می‌سوزانند و با تولید کراتوسیس موجب ضخیم‌شدن لایه بالایی سلول‌های پوستی می‌شوند که این مسئله جوش‌خوردن پایههای ایمپلنت را با مشکل مواجه می‌کند.
تحلیل استخوان فک
تحلیل استخوان فک مشکل عمده دیگری است که برای افراد سیگاری پیش می‌آید و به‌همین‌علت دندانپزشکان ترجیح می‌دهند برای افراد سیگاری جراحی ایمپلنت را آغاز نکنند. لثه و فک افراد سیگاری توان و استحکام کافی برای نگه‌داشتن پایههای ایمپلنت را ندارد و یقیناً درمان با شکست مواجه می‌شود. هر چند می‌توان با انجام جراحی پیوند استخوان فک کمی به بهبود سطح استحکام استخوان‌های لثه کمک کرد؛ ولی حتی با این جراحی هم سرعت روند بهبودی بیمار تغییری نمی‌کند و ممکن است دو برابر افراد عادی طول بکشد. سیگارکشیدن و استعمال دخانیات موجب می‌شود رشد استخوان در موضع پیوند ایمپلنت کافی و سریع نباشد و روند بهبودی نه‌تنها تاخیر داشته باشد، بلکه در ۹۰درصد مواقع هم با شکست مواجه شود. حتی اگر با تلاش‌های بسیار، پایههای ایمپلنت در استخوان فک افراد سیگاری جوش بخورد، باز هم احتمال تحلیل استخوان، التهاب لثه، گسترش عفونت و در نهایت جداشدن ایمپلنت از جای خود وجود خواهد داشت.
علاوه‌بر تمام این موارد، زخم‌های پس از جراحی نیز در افراد سیگاری عموماً یا بهبود پیدا نمی‌کند و یا روند بهبودی سرعت بسیار پایینی دارد که می‌تواند عارضه حفره خشک را به وجود بیاورد. در بخش‌های بعدی در رابطه با این عارضه رایج میان افراد سیگاری بیشتر صحبت خواهیم کرد.
سیگارکشیدن پس‌از انجام ایمپلنت و پیوند استخوان
پزشکان و متخصصان کاشت ایمپلنت توصیه می‌کنند که فرد برای حفظ سلامت دندان‌هایش از سیگار به‌هیچ‌وجه استفاده نکند؛ اما اشخاص سیگاری که تحت هیچ شرایطی نمی‌توانند ترک عادت کنند، به‌هرحال مجبورند تا حداقل ۲ ماه بعداز کاشت ایمپلنت، سیگار را کنار بگذارند تا پایههای ایمپلنت به‌درستی در محل مناسب جوش بخورد. همچنین سیگارکشیدن یکی از علل ایجاد حفره خشک در دهان است و این دلیل هم مزید بر علل قبلی برای ترک سیگار در طول دوران درمان خواهد بود.
چگونه می‌توان خطر عوارض سیگارکشیدن بعداز ایمپلنت را کاهش داد؟
مهم‌ترین عارضه‌ای که سیگارکشیدن در دوران نقاهت پس‌از جراحی پیش می‌آورد، مسئله تحلیل‌رفتن استخوان فک است که باعث پس‌زدن ایمپلنت می‌شود و این پروسه را با شکست مواجه می‌کند. علاوه‌براین، ازبین‌رفتن لخته‌های خونی توسط سیگار نیز عامل اصلی ایجاد حفره خشک در دهان است که عارضه بسیار دردناکی محسوب می‌شود. تنها با کنارگذاشتن سیگار در طول دوران نقاهت می‌توان عوارض پس از انجام ایمپلنت را کاهش داد. مصرف مرتب دهانشویه آب‌نمک نیز کمک می‌کند زخم‌ها با سرعت بیشتری ترمیم شوند و وضعیت فک و دهان بهبود پیدا کند.
عارضه حفره خشک بعداز ایمپلنت‌کردن دندان چیست؟
مهم‌ترین مشکلی که پس‌از انجام ایمپلنت دندان در افراد سیگاری به وجود می‌آید، عارضه حفره خشک یا dry socket است؛ اما عارضه حفره خشک چیست؟
پس‌از کشیدن دندان‌های بیمار، در داخل فک و درست در جای خالی هر دندان، حفره‌هایی ایجاد می‌شود. در این وضعیت لخته‌های خون روی سطح این حفره‌ها را می‌پوشانند تا از ورود مواد غذایی، آلودگی و باکتری به آن‌ها جلوگیری شود. جابه‌جا‌شدن و ازبین‌رفتن این لخته‌ها باعث ایجاد یک حفره خشک و آسیب‌پذیر در دهان می‌شود و ناحیه را در معرض آسیب‌های مختلفی قرار می‌دهد. تف‌کردن، آب‌کشیدن بیش‌ازحد دهان، استعمال دخانیات و سیگارکشیدن، باعث ازبین‌رفتن این لخته‌ها می‌شود و بنابراین به‌وجودآمدن این عارضه کاملاً میان افراد سیگاری رایج است.
جلوگیری از عارضۀ حفره خشک
سیگارکشیدن اصلی‌ترین عامل ایجاد حفره خشک در دهان است؛ اما برای جلوگیری از به‌وجودآمدن این عارضه دردناک می‌توان چند نکته مراقبتی را رعایت کرد:
- استفاده از آدامس‌های نیکوتین‌دار و patch نیکوتین می‌تواند موثر باشد.
- بهتر است حداقل دو هفته یا ۱۰ روز پیش‌از جراحی، سیگارکشیدن ممنوع شود.
- جویدن تنباکو نیز این عارضه را به وجود می‌آورد و باید از انجام آن خودداری شود.
- می‌توان روی محل زخم از گاز استریل استفاده کرد تا باکتری و آلودگی در صورت ازبین‌رفتن لخته‌ها نیز وارد حفره نشود.
- در موارد خاص پزشک می‌تواند ناحیه را بخیه بزند.
آیا سیگارهای الکترونیکی برای ایمپلنت دندان مضر هستند؟
سیگارهای الکترونیکی یکی از روش‌های ترک سیگار است و به‌همین‌علت برخی تصور می‌کنند در پروسه انجام جراحی ایمپلنت می‌توان از آن استفاده کرد؛ اما این تصور صددرصد اشتباه است و سیگار الکترونیکی نیز تاثیر منفی بر روی بهبودی لثه و استخوان فک در طول مراحل کاشت ایمپلنت می‌گذارد.
سخن پایانی
انجام ایمپلنت دندان در افراد سیگاری غیرممکن نیست؛ اما پروسه‌ای بسیار سخت‌تر، طولانی‌تر و با ریسک شکست بالاتری در انتظار بیماران سیگاری خواهد بود. به‌همین‌دلیل توصیه می‌کنیم تا جای ممکن مصرف سیگار را کاهش دهید و در صورت امکان آن را کاملاً از روتین روزانه خود حذف کنید تا هم دندان‌هایتان در سلامت کامل باشند و هم اگر نیاز به پروسه‌هایی مانند ایمپلنت دندان داشتید، با مشکل مواجه نشوید.
