تمام افراد در هر سنی ممکن است در معرض خطر پوسیدگی دندان باشند و ممکن است نگران شوند که برای جلوگیری از این موضوع چه کاری باید انجام دهند؟ پیشنهاد ما به این عزیزان این است که در کنار رعایت بهداشت دهان و دندان و و مراجعه منظم به دندانپزشک، از مزایای فلوراید تراپی نیز غافل نشوند. تیم دندانپزشکان متخصص ما در کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت با بهره‌گیری از دانش تخصصی، مهارت و ابزار و دستگاه‌های مدرن آماده هستند تا در تمام روزهای هفته خدمات مشاوره و انجام فلوراید درمانی را برای شما مراجعان عزیز ارائه دهند. در این مقاله تصمیم داریم به‌طور اختصاصی به مبحث فلوراید درمانی بپردازیم. با ما همراه باشید.
فلوراید تراپی چیست و چه اهمیتی دارد؟
فلوراید یک ماده معدنی طبیعی است که باعث نیرومند شدن دندان‌ها و جلوگیری از ایجاد پوسیدگی دندان می‌شود. فلوراید، یک ماده معدنی است که به‌طور طبیعی در بسیاری از غذاها وجود دارد و پوسیدگی زودرس را معکوس و مینای دندان را دوباره معدنی می‌کند اما مقادیر زیاد آن مسمومیت‌زا است. حفره‌ها زمانی ایجاد می‌شوند که باکتری‌ها روی دندان‌ها و لثه‌ها تجمع می‌کنند و یک لایه چسبنده از پلاک تشکیل می‌دهند. اسید پلاک باعث فرسایش دندان‌ها و بافت لثه می‌شود. اگر پلاک لایه مینای دندان را از بین ببرد، باکتری‌ها می‌توانند اعصاب دندان را آلوده کنند و به آن آسیب برسانند. فلوراید تراپی با حمایت از مینای سالم دندان و مبارزه با باکتری‌هایی که به دندان‌ها و لثه‌ها آسیب می‌رسانند، از دندان‌ها محافظت می‌کند.
راهنمای مراقبت بعد از درمان با وارنیش فلوراید
وارنیش فلوراید تقریبا 4-6 ساعت روی دندان شما باقی می‌ماند. لطفا در این مدت، دستورالعمل‌های زیر را دنبال کنید:
- از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن خودداری کنید.
- از مصرف نوشیدنی‌های گرم خودداری کنید.
- از مصرف غذاهای سفت یا ترد خودداری کنید.
- از مصرف محصولات حاوی الکل خودداری کنید.
- از استفاده از سایر اقلام فلوراید مانند خمیر دندان، ژل و دهانشویه اجتناب کنید.
- پس از پایان مهلت ۶ساعته، می‌توانید فعالیت‌های بالا را از سر بگیرید.
- تا ۳ روز پس از درمان از داروهای فلوراید تجویزی استفاده نکنید.
فواید فلوراید درمانی چیست؟
فلوراید با بازگرداندن مواد معدنی به سطوح دندان می‌تواند از رشد باکتری‌های مضر دهان و ایجاد پوسیدگی جلوگیری کند. این ماده معدنی نمی‌تواند پوسیدگی را از بین ببرد، اما سطح بیرونی قوی‌تری برای دندان‌ها ایجاد می‌کند و می‌تواند به جلوگیری از نفوذ پوسیدگی به قسمت‌های عمیق‌تر دندان‌ها کمک کند.
فلوراید هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان مفید است. کودکان هرچه زودتر در معرض فلوراید تراپی قرار بگیرند، احتمال ایجاد حفره در دندان‌هایشان کمتر می‌شود. یک مطالعه نشان داد کودکان و نوجوانانی که به مدت یک سال تحت درمان با فلوراید قرار گرفتند، ٪۴۳ کمتر در معرض پوسیدگی دندان بودند. به‌طور خاص، فلوراید تراپی:
- مینای دندان را دوباره معدنی می‌کند.
- پوسیدگی زودرس دندان را معکوس می‌کند.
- روند کاهش مواد معدنی را کند می‌کند.
- از رشد باکتری‌های ایجادکننده حفره جلوگیری می‌کند.
فلوراید تراپی چگونه انجام می‌شود؟
دندانپزشک می‌تواند در طول معاینه یا تمیزکردن دندان، فلوراید درمانی را برای شما انجام دهد. فلوراید تراپی با کمک یک ژل فلوراید، فوم یا وارنیش روی دندان‌ها انجام می‌شود. در این روش ابتدا دندان‌ها با برس و خمیر مخصوص تمیز می‌شوند و سپس ژل یا وارنیش فلوراید روی دندان‌ها مالیده می‌شود و بیمار باید آب دهان خود را خالی کند اما دهان را شستشو ندهد.
فلوراید تراپی در بزرگسالان
انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) بسته به سلامت دهان و دندان هر ۳، ۶ یا ۱۲ ماه یک‌بار فلوراید درمانی حرفه‌ای را در مطب دندانپزشک توصیه می‌کند. اگر در معرض خطر بالای پوسیدگی دندان هستید، دندانپزشک ممکن است یک شستشودهنده یا ژل مخصوص فلوراید را برای استفاده منظم در خانه تجویز کند.
مقدار بهینه فلوراید روزانه
دریافت فلوراید بهینه از غذا، آب و مکمل‌ها ممکن است. مقادیر توصیه شده روزانه فلوراید در سنین مختلف، عبارتند از:
- تولد تا 3 سالگی: 0.1 تا 1.5 میلی‌گرم
- 4 تا 6 سال: 1 تا 2.5 میلی‌گرم
- 7 تا 10 سال: 1.5 تا 2.5 میلی‌گرم
- نوجوانان و بزرگسالان: 1.5 تا 4 میلی‌گرم
فلوراید تراپی برای کودکان
نوزادان و کودکان بین ۶ ماه تا ۱۶ سال به مقدار مناسبی فلوراید نیاز دارند. انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) توصیه می‌کند که از خوراندن بیش از حد فلوراید به نوزادان و کودکان خردسال خودداری کنید. ADA به‌طور خاص توصیه می‌کند از دادن شیرخشک‌های مایع، مانند کنسانتره مایع یا شیرخشک‌های پودری بچه که نیاز به مخلوط کردن با آب فلورایددار دارند، اجتناب کنید و در عوض، از شیر مادر، شیر خشک آماده یا شیر خشک مخلوط شده با آب بدون فلوراید استفاده کنید. این توصیه‌ها برای محافظت در برابر فلوئوروزیس مینای دندان (رگه‌های سفید ضعیفی که می‌توانند در طول سال‌های رشد کودک روی مینای دندان ظاهر شوند) مفید است. ADA برای کودکان خردسال، همچنین توصیه می‌کند:
- در هر بار مسواک زدن از مقداری خمیر دندان حاوی فلوراید به اندازه یک نخود استفاده کنید.
- تف کردن به‌جای قورت دادن خمیر دندان
- اجازه ندهید کودکان زیر ۶ سال از دهانشویه‌های حاوی فلوراید استفاده کنند مگر اینکه توسط دندانپزشک توصیه شود.
- مکمل‌های غذایی حاوی فلوراید به کودکان زیر 6 ماه ندهید.
عوارض و خطرات فلوراید درمانی
فلوراید تراپی بیش از حد می‌تواند عوارض منفی بالایی ایجاد کند. هرچند مسمومیت با فلوراید بسیار نادر است، اما قرارگرفتن بیش از حد در معرض این ماده ممکن است به رشد استخوان‌ها و دندان‌ها در کودکان آسیب برساند و باعث مسائل زیر شود:
- لکه‌های سفید روی دندان‌های بالغ
- سوراخ شدن دندان
- مشکلات مربوط به هموستاز استخوان
- استخوان‌های بسیار متراکم که خیلی قوی نیستند
همچنین، مسمومیت حاد، مانند مصرف بیش از حد قرص‌های مکمل فلوراید، می‌تواند باعث عوارض زیر شود:
- حالت تهوع
- اسهال
- خستگی
- تعریق مفرط
آیا فلوراید سمی است؟
اگر فلوراید به‌درستی استفاده شود، ایمن و موثر است اما در دوزهای بالا می‌تواند خطرناک باشد. سطح دوز سمیت بر اساس وزن هر فرد متفاوت است. برای حفظ سلامت کودکان باید موارد زیر را رعایت کنید:
- از خرید خمیردندان‌های طعم‌دار خودداری کنید. (کودکان بیشتر احتمال دارد خمیر دندان طعم‌دار را ببلعند.)
- فقط به اندازه یک نخود از خمیردندان فلورایددار روی مسواک کودک‌تان استفاده کنید.
- در مورد استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید در کودکان زیر ۶ سال احتیاط کنید.
فلوراید درمانی چقدر طول می‌کشد؟
فلوراید تراپی حرفه‌ای فقط چند دقیقه طول می‌کشد اما اثرات آن می‌تواند تا سالیان طولانی روی دندان باقی بماند. دستورالعمل‌های دندانپزشک را پس از درمان دنبال کنید تا بهترین نتیجه را به دست آورید.
چه کسانی به فلوراید درمانی نیاز دارند؟
کودکان و بزرگسالان دارای علائم زبر بهتر است از این روش درمانی استفاده کنند:
- خشکی دهان
- عوارض رایج برخی از بیماری‌ها (مانند سندرم شوگرن) و برخی داروها (مانند داروهای ضدآلرژی و آنتی‌هیستامین‌ها)
- کمبود بزاق
- مشکوک به بروز بیماری لثه
- سابقه پوسیدگی دندان
- روکش‌ها، بریج‌ها، بریس‌ها یا پروتزهای جزئی متحرک که ممکن است خطر پوسیدگی را افزایش دهند
شما می‌توانید فلوراید را از دو طریق دریافت کنید:
- به‌صورت موضعی با کمک خمیر دندان و درمان‌های دندانپزشکی
- به‌صورت سیستمی از طریق آب حاوی فلوراید و مکمل‌های غذایی
طبق گفته ADA، بهتر است فلوراید را هم به‌صورت موضعی و هم به‌صورت سیستمی دریافت کنید.
مزایای وارنیش فلوراید
وارنیش فلوراید یک درمان پیشگیرانه است. در سال 2013، شورای امور علمی ADA استفاده از وارنیش سدیم فلوراید ۵ درصد را برای پیشگیری از پوسیدگی در تمام گروه‌های سنی موثر دانست. برای کسانی که در معرض خطر متوسط پوسیدگی قرار دارند، سالانه ۲ بار استفاده حرفه‌ای از وارنیش فلوراید توصیه می‌شود. وارنیش فلوراید به‌عنوان یک ابزار مدیریت پوسیدگی عمل می‌کند و برای کاهش یا معکوس کردن پوسیدگی در دندان‌های شیری و دائمی توصیه می‌شود. درمان وارنیش فلوراید احتمال درمان‌های تهاجمی ترمیمی را کاهش می‌دهد و به حفظ لبخند طبیعی کمک می‌کند.
فلوراید درمانی چه می‌کند؟
مینای دندان، هر روز مواد معدنی را به‌دست می‌آورد و از دست می‌دهد. هنگامی که اسیدها – که از باکتری‌ها، پلاک‌ها و قندهای موجود در دهان ایجاد می‌شوند – به مینای دندان حمله می‌کنند، مواد معدنی را از دست می‌دهید (دمینرالیزاسیون) و هنگامی که غذا و آب حاوی مواد معدنی مانند فلوراید، کلسیم و فسفات را مصرف می‌کنید، آن‌ها را به‌دست می‌آورید (معدنی‌سازی مجدد یا رمینرالیزاسیون). پوسیدگی دندان در نتیجه دمینرالیزاسیون بیش از حد، بدون رمینرالیزاسیون کافی است. فلوراید تراپی با مقاوم‌تر کردن مینای دندان در برابر حملات اسیدی و دمینرالیزاسیون به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک و روند پوسیدگی را هم معکوس می‌کند.
روش‌های مختلف فلوراید تراپی
این فرایند درمانی به روش‌های زیر انجام می‌شود:
الف) فلوراید تراپی موضعی شامل:
- فلوراید درمانی تری: با کمک قالب انجام می‌شود.
- وارنیش: برای کودکان با کمک یک برس استفاده می‌شود.
- دهانشویه: برای پوسیدگی‌های شدید استفاده می‌شود.
- قرص: در سنین کودکی استفاده می‌شود.
- ژل: برای کودکان زیر ۷ سال، هر ۶ ماه یک‌بار کاربرد دارد.
ب) فلوراید درمانی سیستمیک: شامل آب، مواد غذایی و مکمل‌های فلورایددار است.
بسیاری از مردم هر ۶ ماه فلوراید تراپی می‌کنند. برای دانستن اینکه آیا نیاز به این روش درمانی دارید یا خیر بهتر است با دندانپزشک خود صحبت کنید.
هنگامی که فلوراید مصرف می‌کنید، روده شما آن را جذب می‌کند و استخوان‌ها و دندان‌های شما بقیه را ذخیره می‌کنند. فلوراید جذب نشده از طریق ادرار از بدن خارج می‌شود.
بله. فلوراید یکی از بهترین راه‌ها برای تقویت مینای دندان و کاهش خطر ابتلا به پوسیدگی است.
سخن پایانی
وقتی رویکردی پیشگیرانه مانند فلوراید تراپی را برای پوسیدگی دندان انتخاب کنیم، همه برنده می‌شوند. ما در کلینیک دندانپزشکی دکتر آیت به بیماران بزرگسال خود کمک می‌کنیم تا سلامت دهان خود را حفظ کنند و وارنیش فلوراید راهی کلیدی برای دستیابی به این هدف است.
